banner

Na stronie NIK opublikowano wyniki kontroli dotyczącej Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych w latach 2006-2008. Część kontroli dotyczyła programu tomografii pozytonowej, związanego z badaniami naukowymi w medycynie. Jak ten program jest prowadzony - pokazują wyniki kontroli NIK.  

Po unieważnieniu postępowania konkursowego w 2005 r., w związku z licznymi odwołaniami od decyzji Komisji konkursowej w sprawie wyboru realizatorów zadania „Program Tomografii Pozytonowej (PET-CT) - budowa sieci ośrodków PET-CT", Ministerstwo Zdrowia zleciło Agencji Oceny Technologii Medycznych (brakuje jednak dokumentu potwierdzającego ten fakt) sporządzenie analizy potrzeb i kosztów budowy sieci ośrodków PET w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji epidemiologicznej i demograficznej.

Wykonanie tej analizy AOTM zleciła jednak Wyższej Szkole Biznesu w Nowym Sączu (koszt wykonania 18 tys. zł). W analizie tej dokonano porównania efektywności klinicznej i ekonomicznej pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) z technologiami diagnostycznymi, finansowanymi ze środków publicznych. Nie określono natomiast liczby ośrodków PET, które powinny powstać w Polsce oraz nie oszacowano kosztów budowy sieci z uwzględnieniem sytuacji epidemiologicznej i demograficznej.

Spośród 13 oferentów 30 października 2006 r. Komisja konkursowa wybrała 8 realizatorów programu „Program Tomografii Pozytonowej (PET-CT) - budowa sieci ośrodków PET-CT", w tym 5 ośrodków z wyposażeniem w skaner PET-CT (w Warszawie - dwa, tj. SP Centralny Szpital Kliniczny i Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie, w Kielcach jeden, tj. Świętokrzyskie Centrum Onkologii, w Gdańsku jeden, tj. Akademickie Centrum Kliniczne - Szpital Akademii Medycznej w Gdańsku i warunkowo jeden w Poznaniu, tj. Akademia Medyczna w Poznaniu z Wielkopolskim Centrum Onkologii) oraz trzy, którym przyznano środki na rozbudowę i doposażenie obiektów wytwarzających radiofarmaceutyki. (Centrum Onkologii w Gliwicach - zakup cyklotronu; Centrum Onkologii w Bydgoszczy - rozbudowa laboratorium produkcji radiofarmaceutyku; Uniwersytet Warszawski Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów - doposażenie pracowni produkcji radiofarmaceutyku) Wśród wybranych ośrodków wyposażonych w skaner PET-CT nie było Centrum Onkologii w Bydgoszczy.

Komisja powołana do ustalenia faktycznego przygotowania infrastruktury pod kątem możliwości wykorzystania środków finansowych i instalacji urządzeń przewidzianych do zakupu w 2008 r., po przeprowadzeniu wizytacji we wszystkich ośrodkach wybranych do instalacji PET-CT, stwierdziła zagrożenie terminu utworzenia ośrodka PET-CT w Akademickim Centrum Klinicznym w Gdańsku. W kwietniu 2008 r. informację tę uzyskała podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, nadzorująca realizację tego zadania. Pół roku później, 14.11.08., Minister Zdrowia podjęła decyzję o przyznaniu Centrum Onkologii w Bydgoszczy środków na zakup drugiego urządzenia PET-CT, w wysokości 10 mln zł, pierwotnie przeznaczonych dla Akademickiego Centrum Klinicznego w Gdańsku.

W ocenie NIK, zmiana przeznaczenia środków nastąpiła nie tylko wbrew ustaleniom komisji konkursowej, ale była niecelowa i niegospodarna, gdyż PET-CT, już funkcjonujący w Centrum Onkologii w Bydgoszczy, był wykorzystany zaledwie w 50%. Ponadto stwierdzono, że decyzje komisji konkursowej o rozmieszczeniu ośrodków PET-CT w Polsce nie były podjęte w oparciu o analizę potrzeb i kosztów ich budowy, sytuacji epidemiologicznej i demograficznej oraz wiedzy o możliwościach finansowania tych badań przez NFZ, co NIK ocenia jako działanie nierzetelne. Jako nierzetelność NIK ocenia również brak dokumentu w Ministerstwie Zdrowia, zlecającego sporządzenie ww. analizy, co uniemożliwiło stwierdzenie, czy wykonana praca była zgodna ze zleceniem.

„Program Tomografii Pozytonowej (PET-CT) - budowa sieci ośrodków PET-CT" na lata 2006-2008, opracowany przez koordynatora programu prof. Leszka Królickiego, przyjęty 18.09.06. przez Ministra Zdrowia, zakładał, że jeden ośrodek PET powinien przypadać na 10 mln mieszkańców, tj. potrzeba w Polsce 4 - 5 ośrodków.

Tymczasem, 8.09.06. dyrektor Departamentu Polityki Zdrowotnej MZ, w informacji dla wiceministra zdrowia, rekomendował powstanie 6 ośrodków PET, bez uzasadnienia potrzeby utworzenia większej ich liczby oraz nie posiadając wiedzy o możliwościach finansowania tych badań przez NFZ.

W komisji konkursowej brali udział jako eksperci: prof. Leszek Królicki - Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny nuklearnej, autor i koordynator Programu, pełniący jednocześnie funkcję kierownika Zakładu Medycyny Nuklearnej Centralnego Szpitala Klinicznego AM w Warszawie oraz dr Janusz Meder - przedstawiciel Rady ds. Zwalczania Chorób Nowotworowych, pełniący jednocześnie funkcję kierownika Kliniki Nowotworów Układu Chłonnego w Centrum Onkologii w Warszawie, tj. pracownicy ośrodków wybranych na realizatorów tego zadania, co, w ocenie NIK, nie dawało gwarancji bezstronnego wyboru realizatorów „Programu Tomografii Pozytonowej (PETCT) - budowa sieci ośrodków PET-CT".

Do zakończenia kontroli, tj. 31.12.08, w 10 województwach (zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubuskim, lubelskim, łódzkim, podkarpackim, małopolskim, opolskim) nie było zainstalowanych urządzeń typu PET-CT, w 5 województwach, kujawsko-pomorskim (docelowo 2 urządzenia), świętokrzyskim, śląskim, dolnośląskim i wielkopolskim po 1 PET-CT, a w mazowieckim 3 urządzenia PET-CT. W ocenie NIK, taka lokalizacja ośrodków PET nie zapewniała pacjentom równomiernego dostępu do badań tomografii pozytonowej w skali kraju.

Na realizację programu „Utworzenie w Polsce systemu radioterapii onkologicznej „Doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii", w ramach NPZChN, wydatkowano z budżetu państwa 307.495 tys. zł co stanowiło 71,3% planu (431.178 tys. zł).

Program na lata 2006-2008 przewidywał finansowanie kosztów zakupu aparatury radioterapeutycznej dla spzoz, wymiany wyeksploatowanej aparatury medycznej w istniejących ośrodkach radioterapii oraz utworzenia nowych stanowisk do radioterapii, celem wyrównania różnic regionalnych w dostępie do tej metody leczenia nowotworów.

W wyniku realizacji programu w latach 2006-2007 r., zwiększyło się wyposażenie ośrodków radioterapii m.in. w tomografy komputerowe (z 23 do 30), symulatory (z 36 do 39), systemy planowania leczenia (z 66 do 77) oraz akceleratory (z 70 do 84). Nastąpiła także poprawa jakości aparatury posiadanej przez zakłady radioterapii, gdyż część akceleratorów unowocześniono o kolimatory wielolistkowe (MLC), mikrokolimatory wielolistkowe (microMLC), opcje intensywnej modulacji radioterapii (IMRT), system portalowej wizualizacji wiązki (EPID), zintegrowany system obrazowania rentgenowskiego (IGRT).

Stwierdzono jednak przypadki finansowania przez Ministerstwo Zdrowia zakupów sprzętu innego niż aparaturowy i dofinansowywanie infrastruktury budowlanej, co było niezgodne z założeniami programu „Utworzenie w Polsce systemu radioterapii onkologicznej - Doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii". Minister Zdrowia, 23.06.06.., zawarł bowiem umowę z Centrum Onkologii w Warszawie na zakup zestawów unieruchomień pacjentów100 (36 pozycji), o wartości brutto 1.185 tys. zł oraz okablowania bunkrów na kwotę 39 tys. zł. Należy zaznaczyć, że dyrektor Centrum Onkologii w Warszawie, który złożył ofertę na realizację tego zadania, był w 2006 r. ekspertem w komisji konkursowej, powołanej w celu wyboru realizatorów powyższego zadania.

W wyniku rozstrzygnięcia konkursu ofert w 2006 r. Szpitalowi Wojewódzkiemu im. Św. Łukasza w Tarnowie przyznano 4 mln zł na zakup akceleratora, o 2 mln zł za mało, aby zakupić wyposażenia niezbędne do jego uruchomienia. Dyrektor Szpitala wystąpił o brakujące 2 mln zł, ale ich nie otrzymał. Zakupiony 5 grudnia 2006 r. akcelerator, o wartości 4 mln zł, był oddany dostawcy na przechowanie. Został uruchomiony dopiero w maju 2008 r.

Ministerstwo Zdrowia nie realizowało zadań NPZChN w terminach określonych uchwałami Rady Ministrów na poszczególne lata. Skutkiem tego były opóźnienia w zawieraniu umów m.in. na realizację programów: „Modyfikacja i wdrożenie programu nauczania onkologii w polskich uczelniach medycznych" w 2006 r. i 2008 r. oraz „Tomografia Pozytonowa (PET-CT) - budowa sieci ośrodków PET-CT" w 2007 r. Opóźnienia wynosiły nawet 5-6 miesięcy, co znacznie skróciło okres realizacji zadań, a w przypadku drugiego z ww. programów uniemożliwiły wykorzystanie planowanych środków do końca roku budżetowego. Stwierdzono przypadki nadawania umowom mocy obowiązywania z datą wcześniejszą, zarówno od rozstrzygnięcia konkursu, jak też zawarcia umowy. Działania takie NIK ocenia jako nierzetelne.

W wystąpieniu skierowanym do Ministra Zdrowia NIK wnioskowała o:

 zweryfikowanie założeń programu „Tomografii Pozytonowej - budowa sieci ośrodków PET-CT", pod kątem zapewnienia równomiernego dostępu do badań tomografii pozytonowej w skali kraju, z uwzględnieniem możliwości finansowania kosztów badań przez NFZ.

Cały raport - http://www.nik.gov.pl/

 

oem software