banner


racjeWydawnictwo PWN wydało w serii Filozofia w praktyce książkę Dereka Parfita w tłumaczeniu Witolda M. Hensla i Michała WarchaliRacje i osoby.

Książka omawia koncepcje etyczne, zwłaszcza etyczny egoizm, związki racjonalności z czasem, tożsamość osobową oraz problem przyszłych pokoleń, stwarzania życia i niszczenia środowiska naturalnego.


Derek Parfit jest światowej sławy filozofem zajmującym się zagadnieniami z obszaru etyki, racjonalności i tożsamości osobowej. Według niego, gros naszych intuicji dotyczących moralności jest po prostu błędne. Co więcej, fałszywe pojmowanie zasad postępowania wynika z niezrozumienia natury tego, czym jest osoba i jej tożsamość w czasie.


Brytyjski filozof stawia tezy, które na pierwszy rzut oka wydają się mocno kontrowersyjne: że często racjonalnym wyborem jest działać wbrew własnemu interesowi; że nieraz postępujemy w niewłaściwy sposób, choć nie ma nikogo, kogo nasze działania mogłyby dotknąć; że wzięcie pod uwagę przyszłych pokoleń prowadzi nas do wniosków, do których nie chcielibyśmy dojść; i że można pomyśleć filozofię moralności odrzucającą wszelką religię, choć jej perspektywy są tyle obiecujące, co nieprzewidywalne. Każdą z tych tez autor popiera jednak przenikliwą argumentacją, która nieraz zaskakuje swoją oryginalnością.


Pierwsza część Racji i osób poświęcona jest niemożliwym do utrzymania koncepcjom etycznym, w szczególności etycznemu egoizmowi.
W drugiej autor zajmuje się związkiem racjonalności z czasem, zastanawiając się nad statusem, jaki w argumentacji etycznej powinny mieć m. in. nasze przeszłe pragnienia, przyszłe emocje, obecne idee itd.
W części trzeciej czytelnik znajdzie szczegółowe analizy tożsamości osobowej. Partit nie cofa się przed zajęciem stanowiska redukcjonisty, przeciwstawiając pojęciu niezmiennej tożsamości ideę psychicznej ciągłości.
W końcu w czwartej autor podejmuje problem przyszłych pokoleń i kwestie stwarzania życia oraz niszczenia środowiska naturalnego. Udaje mu się wypracować perspektywę, dzięki której jedne z najistotniejszych pytań współczesności ukazują się nam w nowym, zaskakującym świetle. (tm)


Racje i osoby, Derek Parfit, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2012, s.582