Fetyszyzm i kultura – to tytuł książki Hartmuta Böhme'a w tłumaczeniu Mateusza Falkowskiego wydanej przez PWN.
W książce tej będziemy analizować przednowoczesny i nowoczesny stosunek do rzeczy, zwłaszcza do tych, które budzą niepokój, ponieważ – być może – posiadają pewną osobliwą moc, moc także w odniesieniu do nas, przekonanych, że to my jesteśmy panami, a rzeczy nam służą - pisze Hartmut Böhme. /.../ Wyrosły na gruncie dyskursów wczesnego religioznawstwa i etnologii, fetyszyzm stał się w krótkim czasie kluczowym pojęciem służącym odszyfrowaniu fantasmagorii XIX wieku. Ta osobliwa kariera pojęcia, przebiegająca bez jakiegoś odgórnego planu, będzie nas tu interesować najbardziej.
Fetyszyzm traktowany jest zazwyczaj jako zjawisko charakterystyczne dla społeczeństw prymitywnych, lub jako perwersyjne zachowanie pojedynczych jednostek w społeczeństwach rozwiniętych. Autor pokazuje jednak, że często to, co na pierwszy rzut oka jawi się jako przynależne do archaicznych i przedoświeceniowych formacji kulturowych, dzisiaj może być odbierane jako coś znanego, swojskiego i aktualnego.
Książka stanowi monumentalną historię zjawiska fetyszyzmu w kulturze, od czasów biblijnych aż po współczesność, która rzuca zupełnie nowe światło na nasze rozumienie nowoczesności. Dla autora nie oznacza ona bowiem końca fetyszyzującego stosunku do rzeczywistości, lecz jego uniwersalizację w obszarze masowej konsumpcji, polityki i seksualności.
Temat fetyszyzmu ujęty jest w książce w cztery rozdziały poprzedzone wstępem (1.To jest rzecz – wprowadzenie do świata rzeczy, 2.Fetyszyzm w religii i etnografii, 3. Fetyszyzm towarowy, 4. Fetyszyzm, seksualność i psychoanaliza). Każdy z nich jest zakończony przypisami. W końcowej części książki autor zamieszcza krótkie omówienie perspektyw rozwoju fetyszyzmu jako mechanizmu rozwoju kulturowego oraz dodaje niezwykle obszerną bibliografię i indeks nazwisk.(am)