Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydało książkę pt. Dylematy polityki zagranicznej Polski na początku XXI wieku pod redakcją Katarzyny Czornik, Mirona Lakomego i Mieczysława Stolarczyka.
Książka jest podsumowaniem konferencji naukowej na temat dylematów polityki zagranicznej Polski w kontekście ewolucji środowiska międzynarodowego, zorganizowanej przez Zakład Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Śląskiego w Ustroniu w dniach 23-25.09.13. W debacie wzięli wówczas udział przedstawiciele niemal wszystkich ośrodków akademickich i politologicznych w Polsce.
Publikacja jest zbiorem 28 artykułów podzielonych na siedem części, odpowiadających głównym grupom tematycznym konferencji: ewolucji środowiska międzynarodowego Polski na przełomie I i II dekady XXI w.; niektórym uwarunkowaniom, celom, środkom i metodom polityki zagranicznej Polski; zagadnieniom dotyczącym dylematów w relacjach polsko-niemieckich; dylematom polityki wschodniej i południowej Polski; niektórym kwestiom dotyczącym wyzwań i zagrożeń stojących przed polityką bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego Polski; implikacjom kryzysu w strefie euro dla doktryny i polityki integracyjnej Polski oraz dylematom polityki zagranicznej Polski na kierunkach pozaeuropejskich.
Jak piszą redaktorzy tomu, to, jak widziane są relacje między uwarunkowaniami wewnętrznymi a zewnętrznymi w kształtowaniu polityki zagranicznej kraju, uzależnione jest m.in. od postrzegania i badania rzeczywistości międzynarodowej.
Istnieją bowiem dwa klasyczne paradygmaty – realistyczny i liberalny – służące wyjaśnieniu rzeczywistości międzynarodowej. Zwolennicy podejścia realistycznego uważają, iż postępowanie państwa na arenie międzynarodowej uwarunkowane jest przede wszystkim przyczynami zewnętrznymi. Natomiast zwolennicy wizji liberalnej i neoliberalnej szczególną wagę przywiązują do uwarunkowań wewnętrznych, w tym przede wszystkim – charakteru ustroju społeczno-politycznego danego państwa.
Niezależnie jednak od rodzaju podejścia, czy stopnia globalizacji, wpływ środowiska międzynarodowego na politykę zagraniczną poszczególnych państw jest coraz większy. Dla państw małych i średnich bardzo ważne więc staje się „wpisanie się” z własnymi interesami i celami w dominujące tendencje w środowisku międzynarodowym.
Polityka zagraniczna więc to w dużym stopniu sztuka, umiejętność dokonywania właściwych (trafnych) wyborów celów oraz środków i metod ich realizacji, przez pryzmat interesów narodowych i państwowych, interpretowanych i prowadzonych przez kolejne grupy rządzące. Na każdym etapie jej realizacji kolejni decydenci muszą bowiem rozstrzygać pojawiające się dylematy, będące trudnym wyborem miedzy przynajmniej dwiema możliwościami.
Czy w polskiej polityce tak się dzieje? Warto przeczytać, co o tym myślą nie politycy, ale naukowcy. Lektura to pasjonująca i wielce pouczająca, zwłaszcza że polityka zagraniczna od lat nie jest tematem dyskusji publicznej.(al)
Dylematy polityki zagranicznej Polski na początku XXI wieku, red. Katarzyna Czornik, Miron Lakomy, Mieczysław Stolarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s. 653, cena 52 zł (+VAT)