Odsłon: 3965


Z prof. Jerzym Puchalskim, dyrektorem Ogrodu Botanicznego PAN -Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Warszawie – Powsinie, wiceprzewodniczącym Polskiego Towarzystwa Ogrodów Botanicznych, rozmawia Anna Leszkowska

Puchalski


Problem z finansowaniem ogrodów wynika z faktu, iż na dobrą sprawę, nie ma ustawowego systemu finansowania tego rodzaju instytucji. Na początku lat 90. udało się stworzyć w KBN-ie tzw. SPUB-y. Nasz ogród w Powsinie był pierwszą jednostką biologiczno-botaniczną dofinansowaną z tych środków. Ale te środki nie są duże – to zaledwie kilkanaście procent naszego budżetu. Finansowanie naszego ogrodu zależy głównie od budżetu Akademii, jeśli on maleje, to nasz również. Dzisiaj w Polsce wszystkie ogrody mają kłopoty z finansowaniem. Na szczęście, ogrodów się nie likwiduje, nawet powstają nowe. Polska jest obecnie jedynym krajem w UE, w którym się tworzy nowe ogrody.

Dziękuję za rozmowę.



O ochronie flory w świecie, Europie i Polsce

Uchwalona w 1992 roku w Rio de Janeiro „Konwencja o Różnorodności Biologicznej” wskazała na istotną rolę ochrony ex situ jako uzupełniającą metodę ochrony różnorodności biologicznej gatunków i genotypów, w tym roślin występujących na naturalnych stanowiskach.


Na początku XXI w. został zanotowany bardzo szybki rozwój banków nasion naturalnej flory Europy, co wynika z realizowania „Europejskiej Strategii Ochrony Roślin”. Założono w niej, iż do roku 2010 zachowa się w bankach nasion 80% różnorodności genetycznej połowy regionalnie i krajowo zagrożonych roślin.


W roku 2004, z inicjatywy Królewskiego Ogrodu Botanicznego Kew został rozpoczęty projekt o nazwie ENSCONET – European Native Seed Conservation Network w ramach VI Programu Ramowego UE. Głównym jego celem było stworzenie europejskiej sieci banków nasion dla ochrony zagrożonych roślin wyższych ze wszystkich regionów biogeograficznych Europy oraz Makaronezji obejmującej Wyspy Kanaryjskie, Azory i Maderę. W projekcie brało udział 19 instytucji zajmujących się ochroną ex situ w bankach nasion w 12 krajach UE: Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Irlandii, Polsce, Grecji, Włoszech, Austrii, Francji, Belgii, Słowacji, Węgrzech i Cyprze, a także Finlandii, Szwecji, Niemiec, Portugalii i Bułgarii.


Komisja Europejska finansuje także inne projekty związane z bankami nasion flory naturalnej. Kanaryjski Ogród Botaniczny w Las Palmas na Gran Canaria koordynuje projekt o nazwie BASEMAC poświęcony tworzeniu banków nasion zagrożonych roślin z terenu archipelagu Makaronezji. Oprócz Kanaryjskiego Ogrodu Botanicznego „Viera y Clavijo” biorą w nim udział portugalskie ogrody botaniczne z Funchal na

Maderze oraz z Faial na Azorach.

Hiszpańskie ogrody botaniczne realizowały także od roku 2002 projekt o nazwie REDBAG, w którym brało udział 10 ogrodów botanicznych z całej Hiszpanii (wraz z Balearami i Wyspami Kanaryjskimi) posiadających banki nasion.

Ochrona ex situ w bankach nasion była także przedmiotem prac prowadzonych w projekcie GENMEDOC poświęconemu ochronie flory śródziemnomorskiej.

Ogrody botaniczne w Polsce (za Wikipedią)

W Polsce status ogrodu botanicznego ma 33 ogrodów, kolejny, w Kielcach, jest w trakcie tworzenia. Planowane jest również utworzenie Ogrodu Botanicznego w Szczecinie.

  1. Ogród Botaniczny w Bydgoszczy – Ogród Botaniczny Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku oraz drugi należący do Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Bydgoszczy

  2. Ogród Botaniczny w Gdańsku Oliwie – Ogród Botaniczny w Parku im. Adama Mickiewicza w Gdańsku

  3. Ogród Botaniczny w Gołubiu – Ogród Botaniczny na obszarze Kaszubskiego Parku Krajobrazowego

  4. Ogród Botaniczny w Krakowie – Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

  5. Ogród Botaniczny w Łodzi wraz z Palmiarnią

  6. Ogród Botaniczny w Lublinie – Ogród Botaniczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej in. Ogród Botaniczny UMCS

  7. Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie – istnieje od 2003 roku

  8. Ogród Botaniczny w Poznaniu – ogród botaniczny założony w 1922 w Poznaniu jako Szkolny Ogród Botaniczny, przejęty przez Uniwersytet Poznański w 1945 roku, w 1955 przemianowany na Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, a w 2010 na Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

  9. Ogród Botaniczny w Szczecinie – istniał w latach 1926-1945, obecnie planowany przez Uniwersytet Szczeciński (teren dawnego ogrodu jest parkiem miejskim)

  10. Ogród Zoobotaniczny w Toruniu

  11. Ogród Botaniczny w Warszawie – ogród botaniczny zlokalizowany w Warszawie, będący od 1818 roku pod pieczą Warszawskiej Szkoły Lekarskiej, od 1916 roku odrodzonego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1916 Uniwersytetu Warszawskiego i przemianowany na Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego

  12. Ogród Botaniczny PAN w Warszawie – Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej PAN w Powsinie

  13. Ogród Botaniczny we Wrocławiu – Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego

  14. Ogród Botaniczny w Zakopanem – Górski Ogród Botaniczny im. Mariana Raciborskiego Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Zakopanem

  15. Ogród Botaniczny w Zielonej Górze – Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego

  16. Miejski Ogród Botaniczny w Zabrzu

W Polsce oprócz ogrodów botanicznych istnieją i działają: arboreta, ogrody roślin leczniczych, ogrody leśne i specjalistyczne.