News

Woj.śląskie jest też drugim pod względem liczby jednostek badawczych i trzecim pod względem liczby pracowników badawczych. Działa tu 109 jednostek zatrudniających prawie 13 tys. pracowników (w tym 713 profesorów, 941 doktorów habilitowanych i 4 340 doktorów). Uczelnie kształcą co roku ponad 200 tys. studentów. Odgrywają też coraz większą rolę w procesie kształcenia ustawicznego. Kilkadziesiąt tysięcy wybitnych naukowców i inżynierów nowoczesnych firm i instytucji badawczo-rozwojowych tworzy nowoczesną gospodarkę, a Regionalna Strategia Innowacji Województwa śląskiego na lata 2003-2013 jest inspiracją dla wielu organizacji.

Truizmem jest też stwierdzenie, że
bez innowacji nie ma rozwoju.

Wielkie firmy, budujące swoją pozycję rynkową poprzez wprowadzanie na rynek coraz nowoczesniejszych i lepiej zaspokajajacych potrzeby społeczne produktów, pracują nad wyrobami, które wejdą na rynek za 3 lata i myślą intensywnie o tym, co będzie za 5 lat. Producenci technologii (zakłady badawcze) i konsumenci tychże (przedsiębiorstwa) często o sobie nie wiedzą. Potrzebna jest więc baza potencjalnych klientów i potencjalnych producentów. Sporo jest jednak przedsiębiorstw, szczególnie drobnych, które nie wiedzą, że już są potencjalnymi klientami. Ich szefowie nie zauważają, że stosowane przez nich technologie się starzeją i wkrótce wypadną z rynku. Takie firmy powinny być szczególnym obiektem zainteresowania animatorów innowacyjności. A gdy klient i producent już się dogadają, trzeba im pomóc w procesie wdrażania nowej technologii, bo wiąże się on z całą serią kłopotów, od braku funduszy poczynając, na biurokracji, korupcji i nadgorliwości urzędników administracji publicznej kończąc. Tu właśnie dużą rolę do odegrania mają instytucje pośredniczące w transferze technologii, takie jak Regionalna Sieć Promocji i Transferu Technologii. Jest to projekt wpółfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa. Ma wzbogacić
wiedzę przedsiębiorców o nowych technologiach,

zidentyfikować potrzeby technologiczne firm, ułatwić im dostęp do oferty sektora B+R. Projekt skierowany jest przede wszystkim do małych i średnich firm oraz jednostek badawczo - rozwojowych. Obejmuje swym zasięgiem całe województwo śląskie i jest realizowany przez 5 instytucji zlokalizowanych tak, aby zainteresowani współpracą mieli do nich łatwy dostęp. Niestety, polskie firmy wciąż cechuje niski poziom innowacyjności. I trudno się temu dziwić - małe i średnie firmy (a przecież takie właśnie dominują w naszej gospodarce) w większości nie mają środków na inwestycje, boją się nowych, a więc nie sprawdzonych rozwiązań, a często po prostu nie wiedzą, gdzie ich szukać. A tymczasem okazuje się, że wcale nie trzeba sięgać daleko, że często w bliskim otoczeniu można znaleźć ciekawe i wcale niedrogie rozwiązania, które odmienią sytuację przedsiębiorstwa.

- Tworzenie kultury innowacyjnej jeszcze kilka lat temu było tylko często powtarzanym hasłem. Dziś już stało się oczywiste, że innowacja to jest pewien proces, rozpoczynający się od pomysłu, który poprzez inwestycje ma doprowadzić do wytworzenia produktu, jego sprzedaży i pozyskania środków, które muszą wrócić do firmy - twierdzi dr Marek Ściążko, dyrektor Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, przewodniczący śląskiej Rady Jednostek Badawczo-Rozwojowych. - Zarówno małe i średnie jak i duże przedsiębiorstwa rozpoczynają działalność innowacyjną poprzez wprowadzanie nowych inwestycji, bo chcą konkurować na rynku. I zwracają się bardzo często i do naszego instytutu, i do innych instytutów o pomoc.

W procesie rozwijania gospodarki opartej na wiedzy istotną rolę odgrywa
tworzenie nowych firm innowacyjnych

na bazie wyników badań oraz budowanie klastrów technologicznych. Sprawdziło się to w kilku regionach w Europie i na świecie, gdzie udało się stworzyć nową jakość w gospodarce poprzez tworzenie nowych firm innowacyjnych i klastrów technologicznych. Klastrem technologicznym nazwano znajdującą się w geograficznym sąsiedztwie grupę przedsiębiorstw i powiązanych z nimi instytucji zajmujących się określoną dziedziną. Jego zadaniem jest rozwijanie kompleksowych form współpracy między przedsiębiorstwami i instytucjami sektora B+R w obszarach technologicznych, w których dana grupa instytucji ma silną pozycję międzynarodową. Przedsiębiorstwa i instytucje w ramach klastrów technologicznych skupiają się na nowych rozwiązaniach w skali gospodarki globalnej. Jest to możliwe pod warunkiem, że świat biznesu i świat naukowy nastawione są na wspólne ponoszenie ryzyka oraz dzielenie się zyskiem. W ten sposób nauka może się szybszej rozwijać, bo ma dostęp do znaczących środków finansowych i jednocześnie przedsiębiorstwa mają szansę na wzmacnianie swojej pozycji na globalnym rynku, bo mają zapewniony
dostęp do najnowszych technologii.

Śląskie uczelnie wyższe zaczynają wykazywać coraz większe zainteresowanie w wspieraniu tworzenia przez absolwentów firm innowacyjnych. Powstają inkubatory technologiczne i parki technologiczne oraz programy promocji przedsiębiorczości. W najbliższych siedmiu latach do Polski trafi ponad 60 mld euro z funduszy strukturalnych UE. Około 7 mld euro z tych środków przewidziano na projekty realizowane w przedsiębiorstwach, instytucjach badawczych i uczelniach wyższych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, a około 8 mld euro w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki. Rusza kolejna, siódma edycja Programów Ramowych Komisji Europejskiej, dotyczących innowacji i rozwoju technologii. Nowe programy pojawiają się nie tylko na poziomie europejskim i krajowym, ale też
na poziomie regionalnym.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 przewiduje ponad 400 mln euro na działania wzmacniające regionalną strukturę gospodarczą i edukacyjną. Tu też temat rozwoju innowacji i technologii odgrywa istotną rolę. Konkretne działania pozwalają rozwijać działalność biznesową wokół uczelni wyższych i w inkubatorach technologicznych. Największą tego rodzaju strukturą jest Jednostka Zarządzająca Regionalnym Systemem Innowacji w województwie śląskim, kierowana przez Luka Palmena. Jest to kontynuacja projektu RIS-Silesia realizowanego w ramach 5. Programu Ramowego UE i stanowi istotny komponent systemu wdrażania Regionalnej Strategii Województwa Śląskiego na lata 2003-2013. W skład konsorcjum projektowego wchodzą instytucje zaangażowane w działalność innowacyjną, które zostały wytypowane przez: Regionalną Konferencję Rektorów Uczelni Akademickich, Śląską Radę Jednostek Badawczo-Rozwojowych, Śląskie Konsorcjum Instytucji Wsparcia Rozwoju Przedsiębiorczości, Samorząd Gospodarczy oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów. Zaangażowanie przedstawicieli wszystkich środowisk regionalnych pozwoli na konstruktywne rozwijanie Regionalnego Systemu Innowacji, a szczególnie na wzmacnianie poziomu konkurencyjności firm w regionie. Jednym z celów jest poszerzenie postrzegania województwa śląskiego jako regionu innowacyjnego.

Andrzej Klimek