Decyzją Prezydium PAN z 15.05.07. zlikwidowano Komitet "Człowiek i Środowisko" przy Prezydium PAN. Na wcześniej zadane przez redakcję pytanie, czy Prezydium PAN podjęło decyzję o likwidacji Komitetu "Człowiek i Środowisko" a jeżeli tak, to z jakich powodów, otrzymaliśmy odpowiedź od Tadeusza Majsterkiewicza, naczelnika w Gabinecie Prezesa PAN.
/.../ Komitety problemowe zgodnie z art. 34 Ustawy o PAN
z 25 kwietnia 1997 r. tworzone są przez Prezydium PAN na okres swojej
kadencji, a nowe Prezydium PAN ustala taką sieć komitetów problemowych,
jakie są niezbędne do wykonywania określonych zadań naukowych,
traktowanych przez to Prezydium za najważniejsze w danej kadencji.
Obecne Prezydium PAN nie utworzyło również na bieżącą kadencję Komitetu
"Polska w Zjednoczonej Europie" i nikt z tego Komitetu nie pytał, dlaczego to zrobiono.
Informuje Panią Redaktor, ze jednym z motywów tej decyzji była nadmierna liczba komitetów PAN zajmujących się sprawami szeroko pojętego środowiska. W Polskiej Akademii Nauk sprawami szeroko pojętego środowiska zajmują się co najmniej 4 komitety naukowe, ściśle obejmujące te zagadnienia - niektóre z nich mające nawet w nazwie "środowisko". Są to: Komitet Ekologii przy Wydziale II (dyscyplina
naukowa - nauka o środowisku), Komitet Ochrony Przyrody przy Wydziale II,
Komitet Melioracji i Inżynierii Środowiska Rolniczego przy Wydziale V
i Komitet Inżynierii Środowiska przy Wydziale VII. W mniejszym zakresie,
ograniczonym do określonej problematyki, zagadnieniami tymi zajmują się
również takie komitety jak Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus", który
wydał w ostatnich latach publikację "Ochrona środowiska w dokumentach
Unii Europejskiej" autorstwa dotychczasowego przewodniczącego Komitetu
"Człowiek i Środowisko", Komitet Inżynierii Chemicznej i Procesowej przy
Wydziale IV, Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej przy Wydziale V,
Komitet Nauk Leśnych przy Wydziale V, Komitet Ochrony Roślin przy
Wydziale V oraz działający jako komitet narodowy przy Prezydium PAN -
Polski Komitet Narodowy ds. Współpracy z Międzynarodowym Programem
"Zmiany Globalne Geosfery i Biosfery" IGBP Global Change, któremu
przewodniczy Pani Profesor M. Gutry-Korycka. Dotychczasowi członkowie
Komitetu "Człowiek i Środowisko" w dużej części są członkami tych
komitetów, wiec w dalszym ciągu mogą zajmować się rozwiązywaniem
problematyki środowiska w ramach tych komitetów.
Jeśli chodzi o Komitet "Człowiek i Środowisko" to przestaje on działać w dotychczasowej strukturze - jako komitet problemowy przy Prezydium PAN. Prezydium PAN, podkreślając ogromny dorobek Komitetu w zakresie tworzenia parków narodowych i rezerwatów biosfery (szczególnie wkładu Komitetu w
tworzenie w ostatnim okresie transgranicznych rezerwatów biosfery)
zdecydowało, że zagadnienia dotyczące współpracy z Międzynarodowym
Programem "Człowiek i Biosfera" UNESCO, w ramach której realizowano te
zadania przejmie Komitet Narodowy ds. Współpracy z tym Programem, jaki
ma być utworzony na następnym posiedzeniu Prezydium PAN, po otrzymaniu
propozycji składu tego Komitetu Narodowego od Pani Profesor A.
Breymeyer. Realizowane zagadnienia w zakresie zrównoważonego rozwoju
przejmie Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, w ramach którego
zostanie utworzony 10 osobowy zespół, spośród przyrodników i ekologów
zaproponowanych przez dotychczasowego przewodniczącego Komitetu
"Człowiek i Środowisko" profesora S. Kozłowskiego. Drugim z powodów
było dublowanie działalności innych komitetów naukowych Akademii
skupiających najwybitniejsze grono reprezentantów danej dyscypliny
naukowej. Takim przykładem jest sprawa zagadnień gospodarki wodnej,
którymi Komitet "Człowiek i Środowisko" zaczął się w ostatnich latach
zajmować. Zdecydowano, że zagadnienia te muszą pozostać głównie w gestii
działającego poprzednio przy Wydziale VII, obecnie przy Prezydium PAN
Komitetu Gospodarki Wodnej, skupiającego najwybitniejszych przedstawicieli z zakresu gospodarki wodnej.
Podnoszonym przez członków Prezydium PAN uzasadnieniem był również brak ze strony Komitetu "Człowiek i Środowisko" stanowiska w głośnych sprawach dotyczących środowiska, jak np. ostatnio w sprawie Doliny Rospudy. Komitety
problemowe przy Prezydium PAN pełnią w poważnym stopniu rolę organów
doradczych dla Prezesa PAN w zakresie problematyki objętej zakresem
właściwości danego Komitetu. Brak stanowiska czy wypowiedzi Komitetu w
tej sprawie świadczy o nie wypełnianiu przez Komitet "Człowiek i
Środowisko" tej roli. W trakcie dyskusji nad dalszą działalnością tego
Komitetu, toczonej od posiedzenia Prezydium PAN w kwietniu 2006 roku,
kiedy Prezydium PAN oceniało działalność tego Komitetu podkreślano, że
zbyt szeroki zakres zagadnień, jakimi Komitet "Człowiek i Środowisko"
zaczął się zajmować w ostatnich latach sprawił, ze nie jest realizowany
podstawowy cel jaki przyświecał utworzeniu tego Komitetu (relacje
"człowiek - środowisko") i stąd decyzja o "przejęciu" realizacji tej
problematyki przez mniejsze, bardziej wyspecjalizowane zespoły (organy).