Polskie Towarzystwo Ekonomiczne wydało książkę prof. Jerzego Kleera – Dobra publiczne: wczoraj – dziś – jutro.
Problematyka sektora publicznego i dóbr publicznych - zarówno w warstwie ogólnej, regulacyjnej, jak i materialnej - stanowi jeden z ważniejszych segmentów teorii ekonomii – pisze autor we Wstępie do książki. Dotyczy bowiem nie tylko jednego obszaru, ale stanowi swoisty fundament analizy makroekonomicznej i makrospołecznej współczesnego społeczeństwa, a także zmian w nim zachodzących.
Jest to nie tylko ważny obszar analizy, ale i ważny obszar kontrowersji. W czasach zmian – a takie mamy obecnie - nie ma bowiem zgodności co do roli, zakresu, a także funkcji, jakie sektor dóbr publicznych ma pełnić w państwie, gospodarce i społeczeństwie. W minionych dekadach ta problematyka była marginalizowana, co najmniej z jednego powodu - zmiany podejścia do roli państwa w gospodarce neoliberalnej, maksymalnego zredukowania jego funkcji. W wolnorynkowym modelu gospodarczym podważono stare paradygmaty właściwie we wszystkich obszarach dotyczących państwa, sektora publicznego, funkcjonowania gospodarki, struktury społecznej, a także sił napędowych postępu cywilizacyjnego.
Ale jest jeszcze jeden ważny powód marginalizacji sfery dóbr publicznych – zmiana cywilizacyjna, przejście z cywilizacji przemysłowej do cywilizacji wiedzy, co rodzi wiele nowych problemów, ma także wpływ na rolę państwa, jego zadania i funkcje. I na zmiany społeczne, gdyż procesy związane z przesileniem cywilizacyjnym przebiegają bardzo szybko, rodząc poczucie niepewności, strach, zwiększając ryzyko we wszystkich dziedzinach życia.
W tej sytuacji szczególnego znaczenia nabiera sfera publiczna, której znaczenie wyznaczane jest dodatkowo przez zmiany demograficzne – gwałtowny przyrost ludności na świecie i koncentrowanie się ludzi w miastach.
W te procesy musi być włączone państwo, zarówno poprzez funkcje regulacyjne, jak i sektor publiczny – głównie przez odpowiednią podaż dóbr publicznych, zarówno czystych jak i mieszanych – podkreśla autor. Suwerenne państwo bowiem nie może w tym obszarze zostać zastąpione przez rynek i prywatnych przedsiębiorców, jak twierdzą neoliberałowie, gdyż to ono – jego instytucje i sprawność administracji publicznej - jest i będzie głównym rozgrywającym.
Książka ma charakter ogólnoteoretyczny, a jednocześnie interdyscyplinarny – przywoływane przykłady wywodzą się głównie z kręgu cywilizacji euro-atlantyckiej, ale uwzględniają też doświadczenia innych państw.
Omawiane treści ujęte są w sześć rozdziałów, a dotyczą sektora publicznego jako formy ciągłości państwa suwerennego, roli i wagi sektora publicznego, destrukcji przestrzeni publicznej, współczesnego samorządu lokalnego, przyszłości sektora publicznego oraz globalnych dóbr publicznych. Wzbogaca je bibliografia, indeksy oraz materiały ilustracyjne. (al.)
Dobra publiczne: wczoraj - dziś - jutro, Jerzy Kleer, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2015, s. 237