Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra – to tytuł wystawy w Muzeum Narodowym w Gdańsku – w Oddziale Zielona Brama, która można oglądać od 31.10.17 do 31.01.18.
Pięćset lat temu, 31 października 1517 roku, ogłoszenie 95 tez przez nieznanego wcześniej szerszemu gronu mnicha Marcina Lutra zdefiniowało losy Europy i świata na kilka następnych stuleci. Jak głosi tradycja, reformator przybijając swój tekst do drzwi zamkowej katedry w Wittenberdze, chciał wywołać religijną dyskusję, która doprowadziłaby do naprawy Kościoła. Okazało się jednak, że tezy Lutra niektórzy zaczęli odczytywać nie tylko jako manifest religijny, ale również społeczny i polityczny, nawołujący do wielu zmian na drodze wojen i rewolucji.
Dzisiaj uznaje się wystąpienie Lutra za jedno z wydarzeń, które symbolicznie kończą okres średniowiecza i rozpoczynają nowożytność. Do Gdańska, ówcześnie jednego z największych miast w tej części Europy, słowa Lutra dotarły bardzo szybko i znalazły swoich zwolenników. Ośrodek przyjął protestanckie ideały, które były wyznawane przez większość gdańszczan aż do 1945 roku.
Jako że wystąpienie Marcina Lutra miało niebagatelny wpływ na dzieje nowożytnego Gdańska, Muzeum Narodowe w Gdańsku wraz z PAN Biblioteką Gdańską, Archiwum Państwowym w Gdańsku i z Muzeum Historycznym Miasta Gdańska postanowiło przygotować wystawę poświęconą temu zagadnieniu, bardzo ważnemu dla gdańskiej społeczności w przeszłości, ale również i dzisiaj.
Na wystawie w Oddziale Zielonej Bramy są pokazane obiekty nie tylko z wymienionych instytucji, ale również z innych krajowych i zagranicznych kolekcji.
W okresie nowożytnym kwestie religijne wywoływały gorące polemiki, niekiedy przemieniające się w otwarte konflikty i wojny. Dlatego przyjęta koncepcja wystawy ma pokazać, jak bardzo dramatyczne były ówczesne wydarzenia religijne.
Prezentację podzielono na kilka części. Dwie pierwsze, noszące tytuły „Prolog” i „Niepokój”, ukazują przedreformacyjną religijność oraz naświetlają zaistniały na przełomie XV i XVI wieku kryzys światopoglądowy, na ekspozycji zilustrowany między innymi drzeworytem Albrechta Dürera Ladacznica babilońska.
Efektem społecznego niepokoju było między innymi właśnie wystąpienie Marcina Lutra, które miało być próbą naprawy w strukturach kościelnych (stąd nazwa trzeciej części wystawy – „Próba Naprawy”), ale w rzeczywistości doprowadziło do ich rozłamu (część czwarta – „Rozłam”). W tym miejscu gratką dla zwiedzających będzie autentyczny autograf Marcina Lutra i jego korespondencja z gdańską Radą Miejską.
W piątej części zatytułowanej „Budowa Nowej Świątyni” przedstawiono, w jaki sposób gdańskie społeczeństwo przyjmowało ideały protestanckie i jaki miało to wpływ na ich życie codzienne. W tym miejscu zostaną zaprezentowane liczne zabytki sztuki kościelnej i świeckiej, które wykorzystywały motywy religijne, na przykład obrazy ze scenami biblijnymi, wizerunki gdańskich pastorów, starodruki Biblii i kościelne złotnictwo. Wśród eksponatów znajdują się między innymi piaskowy zegar, którym odmierzano czas w kościele, oraz tkaniny pochodzące z pochówków w gdańskim kościele św. Trójcy. Te ostatnie zasługują na szczególne podkreślenie ze względu na swoją unikatowość.
Z kolei w szóstej części ekspozycji o nazwie „Reformacja reformacji” przedstawiono rodzące się wśród protestantów podziały. W tym miejscu można zobaczyć symboliczną scenę z reformatorami zasiadającymi przy wspólnym stole, chociaż w rzeczywistości większość z nich nigdy się ze sobą nie spotkała.
Wystawa podejmuje również temat tolerancji i nietolerancji dotykający różne wyznania chrześcijańskie w Gdańsku. Temu właśnie jest poświęcona siódma część prezentacji – „Tolerancja – Nietolerancja”.
Całość zamknięto „Epilogiem”, nawiązującym do XIX wieku i kresu przewagi liczebnej wyznawców wyznań protestanckich, który nastąpił w 1945 roku.
Więcej - http://www.mng.gda.pl/events/gdansk-protestancki-w-epoce-nowozytnej-w-500-lecie-wystapienia-marcina-lutra/