Granice odpowiedzialności człowieka – to tytuł sesji naukowej zorganizowanej w Warszawie 15.02.17 przez Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus PAN w ramach cyklu „Czy świat należy urządzić inaczej.
Jej uczestnicy próbowali odpowiedzieć na pytanie za kogo i za co odpowiedzialny jest człowiek. Czy interes własny przed innymi i użycie przemocy do jego realizacji są wpisane w świadomość homo sapiens jako naturalny sposób postępowania by przetrwać, czy można mówić o „biologicznej agresywności człowieka" jako owocu ewolucji? A jeśli tak, to czy możemy świadomie rezygnować z bezwzględnej rywalizacji i uznać, że działanie na rzecz wspólnoty jest w obecnej rzeczywistości warunkiem przetrwania?
Rozwój nauki i technologii stworzył możliwości unicestwienia świata - społeczeństwa bezwzględnie rywalizujące na polu gospodarki, finansów, surowców, technologii i polityki mogą spowodować konflikt zbrojny, który przekształci się w wyniszczającą wojnę światową. Możliwą i coraz bardziej prawdopodobną jest też katastrofa planetarnego biosystemu wskutek rosnących zanieczyszczeń i rabunkowej eksploatacji zasobów naturalnych. Ludzie i społeczeństwa zabiegając o doraźne interesy nie potrafią podjąć wspólnych w wymiarze globalnym skutecznych działań ochronnych i naprawczych biosystemu Ziemi.
Odpowiadając więc na pytanie jakie są granice odpowiedzialności człowieka, należy stwierdzić, że człowiek odpowiedzialny jest za całą ludzkość i za planetę, którą zamieszkujemy. Przyjęcie takiej odpowiedzi może być początkiem drogi do usunięcia agresywnej rywalizacji z praktyki życia międzypaństwowego. Może też zwiększyć skuteczność wspólnych działań na rzecz biosystemu naszej planety, wspólnego domu – podkreślił prof. Bogdan Galwas, przewodniczący konferencji.
Głos w dyskusji na ten temat zabierali naukowcy z różnych dziedzin. Prof. Leszek Kuźnicki mówił o ewolucji człowieka – determinantach jego rozwoju; prof. Maria Szyszkowska o opowiedzialności za słowo, dewaluacji języka i konieczności przywrócenia jedności myśli, słów i działań, z kolei prof. Marek Rembierz - o kształtowaniu odpowiedzialności w kontekście doświadczania indywidualnej i zbiorowej nieodpowiedzialności.
W drugiej części konferencji prof. Andrzej Bałandynowicz przedstawił referat dotyczący odpowiedzialności społeczeństwa za więźniów, a prof. Krzysztof Wielecki mówił o odpowiedzialności, człowieczeństwie i nierównościach społecznych.(al.)