Czy elektrownia węglowa wpłynie na zdrowie mieszkańców, a tor wyścigowy może obniżyć jakość życia w danej miejscowości? – to pytania, które stawiają sobie osoby bezpośrednio dotknięte przez takie inwestycje.
Czy jednak istnieją regulacje prawne faktycznie chroniące ludzi przed ich szkodliwym wpływem?
Organizacja HEAL Polska, badająca wpływ czynników środowiskowych na zdrowie, rekomenduje wprowadzenie obowiązkowej, formalnej Oceny Oddziaływania na Zdrowie.
Przed szkodliwym wpływem potencjalnych inwestycji na środowisko przyrodnicze w Polsce ma chronić przepis, który już dziesięć lat temu wprowadził obowiązkowe przeprowadzanie Oceny Oddziaływania na Środowisko. W teorii, obowiązkowym elementem OOŚ powinna być ocena wpływu danej inwestycji czy polityki na zdrowie ludzi. Niestety praktyka pokazuje, że opis wpływu inwestycji na zdrowie często ogranicza się do stwierdzenia, że na nie „nie wpłynie”, bez szczegółowej analizy danych i potencjalnych zagrożeń. Dlatego o ile wpływ środowisko podlega odpowiednim regulacjom, zdrowie wydaje się być mocno marginalizowane.
W opublikowanym niedawno raporcie na temat wpływu potencjalnych inwestycji na zdrowie – „Ocena oddziaływania na zdrowie. Charakterystyka, zastosowanie na świecie i perspektywa rozwoju w Polsce” – HEAL Polska przypomina, że zdrowie człowieka powinno stanowić priorytet przy podejmowaniu wszelkich decyzji inwestycyjnych czy strategicznych. Z tym głosem zgadzają się eksperci, którzy zalecają wzmocnienie oceny skutków zdrowotnych w ramach Oceny Oddziaływania na Środowisko, bądź wprowadzenie oddzielnej procedury dedykowanej zdrowiu zwanej Oceną Oddziaływania na Zdrowie (OOZ). Wymóg prawny stosowania OOZ istnieje m.in. w USA, Szwajcarii czy na Litwie.
Wprowadzenie obowiązku opracowywania Oceny Oddziaływania na Zdrowie dałoby pełen obraz możliwych skutków zdrowotnych danej inwestycji, uwzględniających np. emisje zanieczyszczeń powietrza, oddziaływanie hałasu czy zanieczyszczenie wód. Czasem to, co ma pozornie nawet niewielki wpływ na środowisko może stanowić duże zagrożenie dla zdrowia ludzi. Wprowadzenie obowiązkowej oceny skutków zdrowotnych mogłoby ich uchronić przed przykrymi konsekwencjami takich inwestycji – mówi Weronika Piestrzyńska z organizacji HEAL Polska.
HEAL Polska przypomina, że aż 23% zgonów na całym świecie związanych jest z czynnikami środowiskowymi. Organizacja rekomenduje wprowadzenie obowiązkowej Oceny Oddziaływania na Zdrowie w Polsce dla dokumentów strategicznych związanych z energetyką, transportem i planowaniem przestrzennym, jako dla tych dziedzin, których oddziaływanie ma największy wpływ na zdrowie publiczne.
O HEAL
Health and Environment Alliance jest europejską organizacją typu non-profit analizującą wpływ środowiska na zdrowie obywateli Unii Europejskiej. Przy wsparciu ponad 70 organizacji członkowskich uczestniczy w różnorodnych procesach decyzyjnych, przedstawiając niezależne ekspertyzy i dowody naukowe opracowane przez podmioty zajmujące się ochroną zdrowia. Członkowie HEAL to międzynarodowe i europejskie organizacje, a także grupy krajowe i lokalne z 25 krajów – zarówno w państwach członkowskich UE, jak i szerszym regionie europejskim, zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia.