Fundacja im. Heinricha Bölla w Warszawie i Fundacja Instytut na Rzecz Ekorozwoju wydały interesującą publikację - Atlas rolny. Dokąd zmierza europejska wspólna polityka rolna. Jest to kolejny atlas rolny – tym razem dotyczący Polski – z serii wydawniczej Fundacji pn. Atlasy. Autorem polskich rozdziałów Atlasu rolnego jest prof. SGGW Zbigniew Karaczun.
Jego prezentacja odbyła się 10.06.19 w Centralnej Bibliotece Rolniczej w Warszawie i połączona była z dyskusją na temat potrzeby zmian w europejskiej wspólnej polityce rolnej (WPR).
Atlas rolny jest efektem współpracy w ramach europejskiej sieci organizacji zajmujących się tematyką rolną. To zbiór artykułów, zawierających w pigułce fakty i dane na temat WPR, podzielony na dwie części: pierwsze 15 rozdziałów omawia wyzwania stojące przed rolnictwem z szerokiej, europejskiej perspektywy, ostatnie 4 rozdziały koncentrują się na sytuacji polskiej wsi i polskich rolników.
Zaproszeni do współpracy autorzy, z różnych państw UE, prezentują mocne i słabe strony WPR, identyfikują zarówno zagrożenia, które spowoduje brak zmian w polityce rolnej UE, jak też szanse, jakie dla terenów wiejskich, rolnictwa i jakości środowiska może przynieść dobrze zaprojektowana reforma tej polityki.
Autorzy Atlasu rolnego chcą dotrzeć z tą publikacją do szerokiego kręgu osób z przesłaniem o potrzebie zasadniczych zmian we wspólnej polityce rolnej w kierunku zrównoważonego podejścia do rozwoju terenów wiejskich z zapewnieniem wymogów środowiska i potrzeb społecznych. Tereny wiejskie i rolnictwo są bowiem w krajach Unii Europejskiej ogromnie zróżnicowane: od wielkich farm w Czechach do maleńkich gospodarstw rolnych na Cyprze i Malcie. Niezależnie od istniejących różnic i podobieństw, rolnictwo w UE jest regulowane przez jedną, wspólną, unijną politykę rolną, która wyznacza ramy i podstawowe reguły tej działalności we wszystkich krajach członkowskich. Dziś, ponad 50 lat od chwili jej wprowadzenia, widać wyraźnie, że WPR nie spełnia pokładanych w niej nadziei.
Zwraca się uwagę na to, że promowany przez nią system w niewystarczającym stopniu chroni środowisko i zapewnia realizację ważnych społecznych celów, takich jak ochrona czystości wód, różnorodności biologicznej, klimatu, dobrostanu zwierząt, trwałości ekosystemów i stabilności społecznej obszarów wiejskich, a także zasady sprawiedliwego handlu w wymiarze europejskim i globalnym. Niezadowolenie wzbudza przede wszystkim wspieranie dużych, uprzemysłowionych gospodarstw rolnych, podczas gdy małe i średnie gospodarstwa, prowadzone z troską o ziemię i tradycję, pozostają niedofinansowane.
Nowa WPR będzie musiała stawić czoła tym problemom, dlatego konieczne jest wypracowanie przez państwa członkowskie nowych rozwiązań, które uwzględnią zarówno zmieniającą się sytuację, nowe potrzeby, jak też różnorodne interesy. Wynegocjowane dotąd koncepcje zdają się bowiem zmierzać w niewłaściwym kierunku i nie zapewniają Europie koniecznych rozwiązań na przyszłość.
W opublikowanym Atlasie jego autorzy pokazują, jak ściśle rolnictwo wiąże się z naszym życiem, zdrowiem, środowiskiem i sytuacją społeczną. Opisują mocne i słabe strony WPR, a także wyzwania, przed którymi globalny system stawia europejskich rolników. Wskazują, jak niewielka część środków przeznaczanych na politykę rolną rzeczywiście wspiera dobra wspólne i długofalowe cele społeczne.
Atlas pokazuje też, że inny kierunek rozwoju rolnictwa, odwołujący się do wartości, o które coraz mocniej upominają się obywatelki i obywatele Europy jest możliwy. W wielu krajach powstają nowe ruchy i sieci organizacji domagające się zrównoważonego rozwoju. Nieformalne grupy, a także organizacje rolnicze i konsumenckie, łączą się z organizacjami działającymi na rzecz ekologii oraz sprawiedliwości społecznej i globalnej. Atlas ma na celu wzmocnienie tych społecznych ruchów i działań obywatelskich oraz ich argumentów na rzecz ekologicznego i wrażliwego społecznie rozwoju w rolnictwie. On sam również jest owocem współpracy w ramach sieci ekspertek i ekspertów z różnych europejskich krajów.
Atlas rolny jest do pobrania na https://pl.boell.org/pl/2019/06/07/atlas-rolny-dokad-zmierza-europejska-polityka-rolna