Specjalistyczna szklarnia tropikalna w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego oraz baza techniczna w Arboretum Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Rogowie zostaną zmodernizowane dzięki wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (ponad 1 mln zł.).
Ratunek przed degradacją roślin tropikalnych
Projekt „Modernizacja specjalistycznej szklarni tropikalnej w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego dla potrzeb ochrony gatunków objętych Konwencją waszyngtońską (CITES) i edukacji społeczeństwa w związku z wdrażaniem przepisów Konwencji” został wyceniony na blisko 478 tys. zł, z czego NFOŚiGW wyłoży w formie dotacji prawie 430 tys. zł.
Ogród Botaniczny posiada bogatą kolekcję roślin tropikalnych. Wiele z nich jest wymienianych na czerwonych listach gatunków zagrożonych i ginących oraz w załącznikach I i II konwencji CITES. Podpisane przez Polskę akty prawne dotyczące ochrony różnorodności biologicznej (m.in. Konwencja CITES, Konwencja o ochronie różnorodności biologicznej) zobowiązują go do utrzymania szklarni w stanie odpowiednim dla zachowania zgromadzonych w niej kolekcji. Obecnie, wskutek bardzo złych warunków panujących w szklarni tropikalnej, spowodowanych zużyciem pokrycia dachu, Ogród nie może wywiązywać się z tych zobowiązań.
Modernizacja specjalistycznej szklarni tropikalnej w Ogrodzie Botanicznym będzie polegała na przywróceniu temu obiektowi jego podstawowych funkcji. Należy do nich ochrona roślin zagrożonych wyginięciem, będących podmiotem przepisów Konwencji waszyngtońskiej oraz edukacja społeczeństwa o przepisach Konwencji związana ściśle z procesem wdrażania jej przepisów w życie.
W ramach przedsięwzięcia zostanie wykonany demontaż starego pokrycia dachu i boków szklarni wraz z utylizacją starego poliwęglanu i szkła, oszklenie boków i szczytów szklarni szybami zespolonymi, hartowanymi oraz pokrycie najwyższej powierzchni dachu poliwęglanem a szczytów szklarni szybami zespolonymi.
Działanie to zapewni zwiększenie dopływu światła słonecznego, potrzebnego do prawidłowego rozwoju roślin równikowych. Zaplanowano też wymianę uszczelek i taśm uszczelniających stosowanych do szklenia, dzięki czemu rośliny będą zabezpieczone przed zalewaniem zimną wodą z opadów i podmuchami mroźnego powietrza, co jest niebezpieczne dla delikatnych roślin tropikalnych. Ponadto wymieniony będzie system otwierania okien na typowo szklarniowy wzbogacony o nową instalację elektryczną zasilającą ten system. Pozwoli to utrzymać odpowiedni mikroklimat i zapobiegnie nadmiernemu zawilgoceniu i przegrzewaniu roślin.
Po remoncie i modernizacji dachu wraz z systemem wietrzenia w specjalistycznej szklarni tropikalnej nie tylko zostanie uratowana przed degradacją bogata i unikalna kolekcja roślin zagrożonych wyginięciem, ale będzie można ją powiększyć, by przyjmować i uprawiać we właściwych warunkach rośliny z załączników CITES. Trafiają one do Ogrodu z prywatnych kolekcji, bądź są przekazywane przez służby celne po przejęciu ich podczas prób przemytu. Wiele z tych roślin było nielegalnie pozyskanych z naturalnego środowiska ewidentnie w celach handlowych – świadczyły o tym duże liczby egzemplarzy reprezentujące pojedyncze gatunki roślin, które przewożone były w jednej partii. Dla ich dalszego rozwoju niezbędne są bardzo specyficzne warunki siedliskowe i szczególny mikroklimat, który przez ostatnie lata uległ silnemu zaburzeniu przez zły i stale pogarszający się stan dachu szklarni. Tylko dzięki jego modernizacji Ogród Botaniczny UW będzie mógł w dalszym ciągu wspierać Polskę w wykonywaniu jego obowiązków związanych z wdrażaniem zapisów Konwencji waszyngtońskiej i innych konwencji dotyczących ochrony różnorodności biologicznej na Ziemi.
Pomoc w zachowaniu najcenniejszych drzew i krzewów
Z kolei przedsięwzięcie „Modernizacja bazy technicznej w Arboretum SGGW w Rogowie” pochłonie prawie 545 tys. zł przy dotacji z NFOŚiGW na poziomie ok. 485 tys. zł.
Przedsięwzięcie obejmuje teren Arboretum SGGW w Rogowie, jednego z najważniejszych arboretów w Polsce i naszej części Europy. Posiada ono jedne z najcenniejszych zbiorów drzew i krzewów spośród arboretów europejskich, liczące blisko 3 tys. taksonów roślin drzewiastych i prawie 1,5 tys. taksonów roślin zielnych. W przeważającej części są to taksony botaniczne, nie kultywary. Bardzo duża ich część pochodzi z naturalnych stanowisk, co jest niezwykle istotne dla celów naukowych i ochrony ex situ.
Obok typowych dla każdego arboretum kolekcji dendrologicznych, w skład obiektu wchodzi też 126 leśnych powierzchni doświadczalnych z egzotycznymi gatunkami drzew leśnych, alpinarium i Ogród Ginących Roślin Świata, gdzie zgromadzone są rośliny z czerwonych list różnych krajów, w tym Polski oraz ze światowej czerwonej listy IUCN.
Powierzchnia Arboretum wynosi 54 ha. Znajduje się ono na terenie dawnego lasu mieszanego na siedlisku grądowym, gdzie wciąż występują naturalne zbiorowiska roślinne, w tym rośliny chronione i zagrożone. Jednocześnie z uwagi na ekstensywną pielęgnację i półnaturalny charakter przestrzeni ogrodowych występuje bardzo duże nagromadzenie spontanicznie rozmnażających się obcych gatunków roślin, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym.
Wszystko to powoduje konieczność prowadzenia rozważnej, ale jednocześnie intensywnej i skutecznej pielęgnacji i gospodarki terenem, polegającej z jednej strony na ochronie naturalnych populacji cennych gatunków oraz kolekcji botanicznych z uwzględnieniem aspektów estetycznych i ruchu turystycznego, z drugiej, na rugowaniu rzeczywistych i potencjalnych roślin inwazyjnych wraz z zapobieganiem rozprzestrzeniania się ich poza teren Arboretum.
Przedsięwzięcie SGGW ma usprawnić system utrzymania i pielęgnacji terenu Arboretum przy użyciu nowoczesnych i wydajnych technologii poprzez dostawę maszyn i urządzeń poprawiających wydajność, jakość i zastępujących prace wykonywane obecnie metodami ręcznymi lub zlecane na zewnętrz. Dotyczy to całego szeregu prac i czynności związanych z pielęgnacją drzewostanu, kolekcji botanicznych, pracami szkółkarskimi, zbiorem nasion, pracami dokumentacyjnymi.