Polskie Towarzystwo Astronomiczne obchodzi stulecie swojego powstania. Zostało powołane na Zjeździe Astronomów Polskich w Toruniu w dniu 19 lutego 1923 roku.
Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) jest organizacją zrzeszającą zawodowych astronomów. Na 450. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika zorganizowano w Toruniu pierwszy Zjazd Astronomów Polskich, na którym 19 lutego 1923 r. założono towarzystwo. Po wojnie towarzystwo reaktywowano 10 października 1948 roku we Wrocławiu. Formalny status organizacja uzyskała w 1955 roku i zaczęła być wtedy finansowana przez Wydział III Polskiej Akademii Nauk. Obecnie Polskie Towarzystwo Astronomiczne jest stowarzyszeniem zarejestrowanym w Krajowym Rejestrze Sądowym, a finansowanie na swoją działalność pozyskuje z różnych źródeł grantowych, zarówno na poziomie ogólnopolskim, samorządowym, jak i międzynarodowym.
Stulecie istnienia i działalności napawa nostalgicznie. Wspominamy rzesze naszych poprzedników, ale i patrzymy w przyszłość. Cieszy napływ młodych zdolnych pasjonatów astronomii, którzy wprowadzają nasze towarzystwo w następne stulecie - mówi prof. Marek Jacek Sarna, prezes Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
Obecnie towarzystwo, mieszczące się w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie, liczy około 270 członków, a swoją działalność prowadzi na dwóch polach. Jako towarzystwo naukowe wspiera prowadzenie badań naukowych w zakresie astronomii i nauk pokrewnych. Drugim polem jest popularyzacja i edukacja astronomii w społeczeństwie.
Główne uroczystości z okazji 100-lecia towarzystwa odbędą się w dniach 11-15 września 2023 r. w Toruniu, podczas XLI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, największej polskiej konferencji naukowej o astronomii i badaniach kosmosu.
Podstawową formą działalności naukowej PTA jest organizowanie co dwa lata Zjazdów Polskiego Towarzystwa Astronomicznego. Są to duże konferencje naukowe stanowiące przegląd prowadzonych w kraju badań, a także badań w międzynarodowych zespołach badawczych z polskim udziałem. Zjazdy PTA są też okazją do nawiązywania kontaktów i współpracy pomiędzy naukowcami.
Dodatkowo PTA organizuje warsztaty i szkoły letnie dla studentów, doktorantów i młodych naukowców, a od kilku lat także konferencję kosmologiczną „Roman Juszkiewicz Symposium”. Ponadto, aktywnie bierze udział w konferencjach dotyczących ochrony naturalnego ciemnego nieba przed nadmiernym zanieczyszczeniem sztucznym światłem.
W 2013 roku zaczęto wydawać serię publikacji konferencyjnych pt. „Proceedings of the Polish Astronomical Society”. Do tej pory ukazało się kilkanaście tomów.
Długofalową działalność towarzystwa na polu popularyzacji astronomii stanowi czasopismo „Urania - Postępy Astronomii”, wydawane wspólnie z Polskim Towarzystwem Miłośników Astronomii (PTMA). PTA jest także wydawcą książek.
Polskie Towarzystwo Astronomiczne od wielu lat przyznaje trzy prestiżowe nagrody.
Najwyższym wyróżnieniem jest przyznawany co dwa lata Medal Bohdana Paczyńskiego, który miał pierwszą edycję w 2013 roku. Otrzymują go naukowcy mający wybitne osiągnięcia w dziedzinie astronomii i astrofizyki.
Z kolei Nagroda im. Włodzimierza Zonna za popularyzację wiedzy o Wszechświecie honoruje osoby i organizacje zajmujące się upowszechnianiem astronomii w społeczeństwie. To jedna z najstarszych polskich nagród przyznawanych za popularyzację nauki, po raz pierwszy przyznano ją w 1983 roku.
Trzecią nagrodą jest Nagroda Młodych PTA, która jako jedyna ma dodatkowy wymiar finansowy. Przyznawana jest młodym naukowcom z polskim obywatelstwem, w wieku do 35 lat, za wybitne osiągnięcia na polu naukowym w astronomii. Jest to najstarsza nagroda przyznawana przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne, pierwszą edycję miała w 1959 roku.
Polskie Towarzystwo Astronomiczne wspiera też działania i projekty prowadzone przez inne podmioty. W szczególności, co roku udziela wsparcia konkursom dla młodzieży, takim jak Olimpiada Astronomiczna, czy Ogólnopolskie Młodzieżowe Seminarium Astronomiczno-Astronautyczne w Grudziądzu (OMSA).
PTA współpracuje z Europejskim Towarzystwem Astronomicznym (EAS - European Astronomical Society) oraz Międzynarodową Unią Astronomiczną (IAU, International Astronomical Union). Przykładowo, razem z EAS przygotowuje obecnie w Krakowie w lipcu 2023 konferencję EAS 2023 - największą konferencję naukową europejskiej astronomii, na którą przyjeżdża ponad tysiąc naukowców.
Z kolei we współpracy z IAU, towarzystwo realizowało 2009 roku projekty Międzynarodowego Roku Astronomii 2009. W 2019 roku prowadzono polską część globalnego konkursu IAU100 NameExoWorlds na nazwy planet pozasłonecznych. W jego ramach społeczeństwo miało możliwość zaproponowania nazw dla układów planetarnych. Konkurs wzbudził duże zainteresowanie w naszym kraju, około 21% z wszystkich głosów na świecie pochodziło z Polski. Ostatecznie „polska” gwiazda i planeta otrzymały nazwy Solaris i Pirx, nawiązujące do twórczości Stanisława Lema, wybitnego pisarza literatury science-fiction.
Więcej - https://www.pta.edu.pl/prasa/pta2304