Członkowie Komitetu Programowego ds. kryzysu klimatycznego przy Prezydium PAN wydali komunikat odnośnie polityki klimatycznej dla rozwoju kraju. Naukowcy podkreślają w nim, iż:
„Nauka dostarcza jednoznacznych dowodów na to, że współczesne ocieplenie klimatu jest spowodowane wywołanymi przez człowieka emisjami gazów cieplarnianych i stanowi bezprecedensową w historii Ziemi presję ludzkości na środowisko przyrodnicze. Obserwowane powszechnie szybkie zmiany w atmosferze, kriosferze, hydrosferze i biosferze nasilają i zwiększają częstość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych, utratę bioróżnorodności i usług ekosystemowych, co już dziś skutkuje wymiernymi stratami społecznymi i gospodarczymi.
W Polsce obserwujemy symptomy zmiany klimatu, takie jak wzrost średniej temperatury powietrza, szybkie nasilanie się fal upałów i susz a także zmiany w charakterze powodzi. Ich skutki powodują narastające zagrożenia dla bezpieczeństwa i dobrostanu mieszkańców naszego kraju, między innymi poprzez krytyczne oddziaływanie na zasoby wodne, produkcję żywności oraz zdrowie publiczne. Podobnie jak na całym świecie, znacząco wzrasta też ryzyko występowania tzw. złożonych zagrożeń klimatycznych, wynikających z wpływu zmiany klimatu na niedostosowane do zmieniających się warunków obszary polityki państwa: gospodarkę wodną (przykład katastrofy odrzańskiej z roku 2022), leśną, rolną, planowanie przestrzenne, politykę zdrowotną i wiele innych. Z każdą wyemitowaną toną gazów cieplarnianych ocieplenie będzie postępować, jego negatywne skutki coraz szybciej narastać, a możliwości zapewnienia znośnej i zrównoważonej przyszłości będą gwałtownie maleć. Dlatego należy działać szybko.
W naszym interesie narodowym i w interesie całej społeczności ludzkiej jest uczynienie problemów mitygacji (ograniczania zmiany klimatu) i adaptacji (dostosowania do zmiany klimatu) jednymi z najważniejszych priorytetów polityk rozwojowych państwa. Skuteczna i konsekwentna polityka klimatyczna powinna opierać się o najlepszą wiedzę naukową i obejmować wieloletnią, skoordynowaną i regularnie aktualizowaną działalność władz państwowych oraz innych podmiotów publicznych i niepublicznych przekładającą się na polityki sektorowe.
Dlatego też apelujemy do władz publicznych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo państwa o:
- poprawę perspektyw polskiego społeczeństwa na przyszłość przez odpowiednie kształtowanie i realizację polityki klimatycznej naszego kraju,
- podjęcie zdecydowanych działań krajowych i międzynarodowych na rzecz ograniczenia negatywnego wpływu ludzi na klimat (skuteczną redukcję emisji gazów cieplarnianych we wszystkich sektorach gospodarki),
- zwiększenie szans na podtrzymanie jakości życia przez podjęcie adekwatnych działań adaptacyjnych,
- adaptacje kluczowych polityk sektorowych (energetyka, gospodarka wodna w tym ochrona wybrzeża morskiego, leśna, rolna i przestrzenna, zdrowie, edukacja i komunikacja) do realiów zmieniającego się klimatu i kryzysu różnorodności biologicznej.
Wiele z powyższych zadań ma charakter wieloletni. Są jednak działania, które trzeba podjąć natychmiast, aby zapobiec katastrofalnym i często nieodwracalnym skutkom zmiany klimatu. Należą do nich:
- wstrzymanie wszelkich inwestycji hydrotechnicznych sprzecznych z zasadą przywracania rzekom ich naturalnych funkcji,
- ograniczenie wycinki drzew w obszarach chronionych i ich bezpośrednim sąsiedztwie, na terenach górskich i innych obszarach o szczególnych wartościach przyrodniczych (np. na których powinny powstać parki narodowe), a także ustanowienie tam moratorium na wycinkę drzew starych i starodrzewów leśnych,
- przegląd szeregu planowanych inwestycji znacząco oddziałujących na środowisko (takich jak CPK, sieć planowanych dróg i ich przebudowy, rozbudowa infrastruktury turystycznej na terenach chronionych, elektrownie szczytowo-pompowe) pod kątem ich rzeczywistego oddziaływania na środowisko i klimat w kontekście zachodzących i przewidywanych zmian”. […]