| {mosimage} | Wydawnictwo Ossolineum dla upamiętnienia fundatora zakładu, wybitnego bibliofila, badacza dziejów i literatury, ustanowiło nagrodę im. Józefa Maksymiliana Ossolińskiego. W 2007 roku otrzymała ją za najlepszą rozprawę doktorską z zakresu historii Anna Sylwia Czyż, która opisała kościół świętych Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie. Rok później praca ta stała się podstawą do wydania przez autorkę w Wydawnictwie Ossolineum książki pod tym samym tytułem, pokazującej historię i architekturę kościoła, jego fundatora i twórców. Ważną częścią budowli, której autorka poświęca sporo miejsca w opisach i ilustracjach (zdjęcia, głównie czarno-białe) jest jej wystrój sztukatorsko - freskowy, mający znaczenie dla rzeźby Wielkiego Księstwa Litewskiego. |
W książce są opisane także dzieje parafii do końca lat 60. XVII w., ale i dzieje rodziny Paców, szczególnie fundatora kościoła na Antokolu - Michała Kazimierza Paca, kontrowersyjnej postaci w historii Rzeczpospolitej, której biografii dotąd nikt nie opracował. W dalszych rozdziałach pokazany jest program ideowy budowli - mauzoleum Paca, a także zadania gospodarzy kościoła antokolskiego - kanoników regularnych laterańskich. Jak autorka podaje w zakończeniu - kościół świętych Piotra i Pawła jest w dziejach sztuki polskiej i litewskiej budowlą niezwykle ważną, gdyż otwiera nowy etap rozwoju sztuki w Wilnie. Jest także cezurą w dziejach sztuki na terenie Rzeczpospolitej Obojga Narodów. I świadectwem aktywności budowlanej rodziny Paców po latach zastoju gospodarczego.
Jak przystało na naukowe opracowanie, na końcu książki zamieszczono wykaz źródeł i opracowań, spis ilustracji oraz indeks osób.
Anna Sylwia Czyż, Kościół świętych Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie, Ossolineum, Wrocław 2008, s. 297
oem software