banner

podroz1.jpg  W serii Biblioteka Narodowa wydawnictwo Ossolineum wydało Podróż sentymentalną przez Francję i Włochy Laurence'a Sterne'a w przekładzie Agnieszki Glinczanki i opracowaniu Zofii Sinko. Autor Podróży sentymentalnej urodził się w Irlandii w 1713 roku, otrzymał solidne wykształcenie w Cambridge i został pastorem kościoła anglikańskiego - początkowo bardzo aktywnym publicystycznie w polityce.

Po rozczarowaniach efektami swojej działalności na polu publicystycznym, swój talent pisarski pokazał w wielkiej i nigdy nie ukończonej powieści Tristram Shandy, pisanej od 1758 roku (ukazało się 9 tomów). Chory na gruźlicę ucieka przed zabójczym dla siebie klimatem wysp na kontynent - pierwszą podróż odbywając do Francji w 1762 r. Tam poznaje osobiście Woltera, który nazywa go angielskim Rabelais, a walory towarzyskie pozwalają mu szybko trafić na francuskie salony literackie. W trzy lata później udaje się już dalej - przez Francję do Włoch i obie te podróże znajdą później wyraz w Podroży sentymentalnej, pisanej w ostatnim roku jego życia.

Podróż sentymentalna nie jest ani powieścią podróżniczą, ani diariuszem z wojażu, ani przewodnikiem po miejscach, w których autor się zatrzymywał. Nie można jej zaliczyć do żadnego z gatunków literackich popularnych w Oświeceniu. Umieszcza się ją w nurcie sentymentalizmu, rozwijającego się przez cały wiek XVIII w literaturze europejskiej, uwarunkowanym filozoficznie i społecznie (rozwój mieszczaństwa).

Sterne znany był w Polsce w czasach stanisławowskich, gdyż wówczas docierały do nas wszystkie francuskie i angielskie nowości wydawnicze. Niemniej literaturze polskiej jego twórczość (Tristan Shandy) została przyswojona dopiero w 1958 r., dzięki przekładowi Krystyny Tarnowskiej. Popularność pisarza w Polsce były szczególnie duża w Puławach, gdzie księżna Czartoryska - zgodnie sentymentalnym programem tego ośrodka myśli - zaprojektowała nawet obelisk z jego nazwiskiem.

Pierwszego przekładu (rękopismiennego) Podróży dokonał Erazm Korzeniowski w latach 90. XVIII w. z wersji rosyjskiej (1793). Książkę próbował też tłumaczyć Stanisław Kostka Potocki w końcu XVIII lub początkach XIX w. Dwa następne tłumaczenia powstały dzięki Bogumiłowi Wisłockiemu (1845) i W. Noakowskiemu (1853), ale najbardziej sumienny przekład Podróży zrobiła dopiero Agnieszka Glinczanka w 1954 r., który już po raz kolejny jest wznawiany przez Ossolineum.(lb)

Laurence Sterne, Podróż sentymentalna przez Francję i Włochy, Ossolineum, Wrocław 2009, s. 169

oem software