Rzymskie procesy
Dla miÅ‚oÅ›ników prawa i starożytnoÅ›ci wydawnictwo Ossolineum przygotowaÅ‚o interesujÄ…ca książkÄ™ Macieja JoÅ„cy - GÅ‚oÅ›ne rzymskie procesy karne. Jak podaje autor, fenomenem rzymskiego prawa karnego ludzkość zachwyca siÄ™ od wieków. I sÅ‚usznie, skoro Rzymianie stworzyli jeden z najdoskonalszych systemów prawnych w historii. Rzymianie też - jak nikt inny - identyfikowali siÄ™ nie tylko ze swojÄ… kulturÄ…, ale nade wszystko - tradycjÄ… jurydycznÄ…. Zgodnie ze zwyczajem, rzymskie dzieci wychowywaÅ‚y siÄ™, sÅ‚uchajÄ…c treÅ›ci ustaw, a nie bajek. W ten sposób wpajano im od maÅ‚ego elementarne zasady prawego życia.
Podobnie prawnicy rzymscy kÅ‚adli duży nacisk na takie pojÄ™cia jak dobra wiara czy sÅ‚uszność. Termin prawo wyprowadzali od sprawiedliwoÅ›ci. W ich odczuciu sprawiedliwość byÅ‚a to staÅ‚a i trwaÅ‚a wola oddania każdemu tego, co mu siÄ™ należy. Nie ustrzegÅ‚o to jednak Rzymu od problemów spoÅ‚ecznych i Å‚amania owego prawa. PaÅ„stwo staraÅ‚o siÄ™ reagować na te patologie, czego efektem staÅ‚ siÄ™ na bieżąco uzupeÅ‚niany katalog ustaw definiujÄ…cych poszczególne przestÄ™pstwa oraz zalecajÄ…cy wdrażanie odpowiednich procedur przeciw ich sprawcom.
Ludzie Å‚amiÄ…cy prawo byli stawiani przed sÄ…dami, a rozprawy czÄ™sto przeradzaÅ‚y siÄ™ w prawdziwe spektakle z licznÄ… widowniÄ…, porównywalnÄ… z oglÄ…dajÄ…cÄ… walki gladiatorów. Bywanie w sÄ…dzie należaÅ‚o do dobrego tonu, a dla ambitnych mÅ‚odych ludzi sÄ…d byÅ‚ miejscem, gdzie nabierali oratorskiego doÅ›wiadczenia.
Niektóre procesy zyskiwaÅ‚y wielkÄ… popularność - albo z uwagi na odrażajÄ…cy charakter przestÄ™pstwa, albo pozycjÄ™ oskarżonego, czy siłę wymowy oskarżyciela bÄ…dź obroÅ„cy, a nawet - z powodu osobliwych okolicznoÅ›ci towarzyszÄ…cych sprawie. Wiele z takich wÅ‚aÅ›nie procesów zostaÅ‚o dość dokÅ‚adnie opisanych przez starożytnych autorów, co uwieczniÅ‚o je w historii. KilkanaÅ›cie z nich może dziÄ™ki tej książce poznać i wspóÅ‚czesny polski czytelnik. Książka ma charakter gawÄ™dziarski, co jest jej atutem popularyzatorskim w paÅ„stwie, w którym kultura prawna jest na bardzo niskim poziomie. Wzbogaca jÄ… bogata bibliografia, liczne przypisy, indeks cytatów i postaci, a ubarwiajÄ… liczne ilustracje.
Maciej Jońca, Głośne rzymskie procesy karne, Ossolineum, Wrocław 2009, wyd. I, s. 319
oem software Odsłony: 3812