August III Sas

Wydawnictwo Ossolineum wydaÅ‚o w ramach cyklu biograficznego najnowszÄ…, i najobszerniejszÄ… jak dotÄ…d, biografiÄ™ Augusta III Sasa pióra Jacka Staszewskiego.

Autor we wstÄ™pie przywoÅ‚uje opinie WÅ‚adysÅ‚awa KonopczyÅ„skiego o AuguÅ›cie III, która dla wielu pokoleÅ„ byÅ‚a wyznacznikiem oceny tego polskiego króla i elektora Saksonii, jako wÅ‚adcy bezmyÅ›lnym, leniwym, sybarycie, nie wykazujÄ…cym zainteresowania losami paÅ„stw, w których rzÄ…dziÅ‚. To za jego panowania powstaÅ‚o sÅ‚ynne powiedzenie "za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa!" Jak podaje autor - ten poglÄ…d historyka nabraÅ‚ wagi wyroku, zwÅ‚aszcza że niepiÄ™kne cechy tego wÅ‚adcy miaÅ‚y korzenie w historiografii niemieckiej, gÅ‚ównie pruskiej. Nieliczne protesty - rozsiane w pracach doktorskich z poczÄ…tku XX w. w krÄ™gu Uniwersytetu Lipskiego nawet nie weszÅ‚y do obiegu naukowego. Wskutek tego, ten pruski punkt widzenia na lata utrwaliÅ‚ tak niekorzystny obraz wÅ‚adcy.

Jacek Staszewski, docierajÄ…c do źródeÅ‚ w archiwum drezdeÅ„skim odkryÅ‚ informacje zmieniajÄ…ce ten jednostronnie negatywny wizerunek króla. Zdaniem autora, August III "byÅ‚ monarchÄ… cieszÄ…cym siÄ™ autentycznym szacunkiem. ZapracowaÅ‚ naÅ„ zarówno wÅ‚asnym sposobem życia, jak i wiernoÅ›ciÄ… zasadom /.. ./ byÅ‚ sojusznikiem solidnym, uczciwym, przestrzegajÄ…cym norm w stosunkach miÄ™dzynarodowych i w odniesieniu do swych polskich i saskich poddanych".

Nowe spojrzenie na polsko-saksoÅ„skiego wÅ‚adcÄ™, przedstawione w książce, byÅ‚o prawdopodobnie dla autora mniej absorbujÄ…ce naukowo i pracochÅ‚onne niż sama kwerenda. Zbieranie materiaÅ‚ów do biografii Augusta III Sasa pokazaÅ‚o, jak trudne to byÅ‚o zadanie, gdyż wiele z dokumentów archiwum drezdeÅ„skiego do dzisiaj jest niedostÄ™pnych. W trosce o dobre imiÄ™ Wettynow archiwiÅ›ci zaczÄ™li bowiem ukrywać tomy, które ich zdaniem zawieraÅ‚y informacje niekorzystne dla dynastii. Autor biografii natrafiaÅ‚ na nie przypadkiem - byÅ‚y poukrywane w okÅ‚adkach innych tomów z adnotacjÄ… o umieszczeniu ich tam na polecenie dyrekcji archiwum! W dodatku archiwalna korespondencja prywatna Wettynów zostaÅ‚a wyÅ‚Ä…czona z ogólnych zbiorów i nierzetelnie opracowana. Przejrzenie setek tysiÄ™cy tomów archiwum drezdeÅ„skiego w poszukiwaniu materiaÅ‚ów dotyczÄ…cych Augusta III Sasa jest zadaniem nie na możliwoÅ›ci jednego historyka, toteż autor książki ma nadziejÄ™, iż napisana przez niego biografia bÄ™dzie pierwszym krokiem w kierunku poznania epoki tak maÅ‚o znanej, bez której znajomoÅ›ci biografia Augusta III nie może być peÅ‚na.

Poszerzeniem wiedzy zawartej w książce jest dość obszerna bibliografia, a uÅ‚atwieniem dla czytelnika - przypisy oraz indeks osób. Czytanie natomiast dodatkowo ubarwiajÄ… ilustracje i niezwykle staranna szata edytorska.

Jacek Staszewski, August III Sas, Ossolineum, Wrocław 2010, wyd. II uzup., s. 331