Wydawnictwo TRIO wydało Archeologię Polski średniowiecznej autorstwa Andrzeja Buki. Jest to trzecie wydanie tej książki na przestrzeni 6 lat - poszerzone o najnowsze, niekiedy unikatowe, ale również budzące kontrowersje odkrycia - jak podaje autor. Wzbogacono też jej część ilustracyjną, obszerniejsza jest bibliografia.
„Wczesne średniowiecze postrzegane bywa jako mroczny okres „ciemnych wieków", choć jednocześnie fascynuje skalą zmian na mapie Europy" - pisze autor. „Między VI a X wiekiem dokonała się, ciągle niedostatecznie poznana, historia kontynentu, który ukształtował się wówczas w przybliżeniu w takiej postaci, w jakiej istnieje do dziś. Był to czas długiej agonii cywilizacji rzymskiej, ale jednocześnie wzrostu Bizancjum - naturalnego spadkobiercy Imperium. To zarazem okres krzewienia się wielkich kultur i religii współczesnego świata, rozwoju rzemiosł i nowego typu gospodarki - feudalizmu, rozpadu i tworzenia wielu państw oraz powstawania setek ośrodków wczesnomiejskich. U progu średniowiecza kontynent zasiedlały ludy, które dały początek współczesnym narodom i cywilizacji europejskiej. /.../ Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej pozwala śledzić narodziny i rozwój zjawisk i procesów kulturowych w długiej, bo obejmującej okres aż siedmiu stuleci, perspektywie czasowej. Na ziemiach polskich dokonała się wówczas wielka przemiana osadnictwa starożytnego we wczesnosłowiańskie. Był to również czas przechodzenia od organizacji plemiennych do wczesnopaństwowych".
W archeologii polskiego wczesnego średniowiecza obecne są dokonania różnej wagi. Niektóre z nich mają wszakże wymiar szczególny, i to właśnie im poświęca najwięcej uwagi autor. Jak podaje - chodzi tu o odkrycia niekiedy głośne, a niekiedy zapomniane, które podzieliły i nadal dzielą środowiska naukowe. Pokazane są też problemy, będące od lat przedmiotem dyskusji i polemik. Na stronach książki prezentowane są opinie, które burzą utarte schematy rozumowania, ale i otwierają nowe horyzonty poznawcze.
Autor zawarł tę wiedzę w 15 bardzo bogato ilustrowanych (zdjęcia, rysunki) rozdziałach zakończonych imponującą bibliografią.
Początkowe dwa rozdziały dotyczą badań archeologicznych nad polskim wczesnym średniowieczem, pozostałe uporządkowano chronologicznie i rzeczowo. Każdy z rozdziałów wiodących uzupełniony jest tekstami dodatkowymi, dotyczącymi najciekawszych odkryć lub zagadnień szczególnie wartych prezentacji odnoszących się do omawianego okresu.(al)
Andrzej Buko, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2011, wyd. III, rozszerzone, s.494