Językoznawcy, i nie tylko oni, krytycznie oceniają stan współczesnej polszczyzny, która staje się coraz uboższa pod względem różnorodności językowej i stylistycznej. W książce Język w komunikowaniu (Wydawnictwo Naukowe PWN) Marian Bugajski stara się odpowiedzieć na pytanie, na ile jest konieczne i realne oddziaływanie na rozwój języka, który przez wieki rozwijał się żywiołowo, był wyznacznikiem narodowości i wytworem narodowej kultury. Jak należy przygotować społeczeństwo do aktywnego uczestnictwa w kształtowaniu współczesnej polszczyzny, która musi przede wszystkim spełniać warunek sprawności komunikacyjnej.
W książce omówione są cztery grupy zagadnień: relacje między kulturą języka a lingwistyką normatywną oraz rola świadomości językowej w kształtowaniu polskiej wspólnoty komunikatywnej; dzieje polskiej myśli normatywnej w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat; warunki funkcjonowania języka i przyczyny jego przeobrażeń i wreszcie część, na którą warto zwrócić szczególną uwagę, poświęcona komunikacyjnym aspektom języka, a zwłaszcza języka medialnego.
Współczesna polszczyzna kształtuje się pod wpływem mediów, podkreśla autor. Powstała nowa odmiana języka, którą można nazwać „językiem medialnym”. Ma ona największy zasięg i oddziaływanie, spełnia różnorakie funkcje, a ich realizacja powoduje upowszechnienie języka potocznego i jego wulgaryzację. Oficjalna odmiana języka jest związana z jego wersją pisaną, nieoficjalna zdominowała środki masowego przekazu, a także internet, które wywierają z kolei wpływ na wypowiedzi oficjalne. Zapanowała stylistyczna dezorientacja, zanika różnorodność językowa, czemu sprzyja niedostateczna wiedza o różnych odmianach i stylach wypowiedzi.
Można się obawiać, pisze Marian Bugajski, że zaczynamy posługiwać się jedną, uniwersalną, ale ograniczoną w swych możliwościach odmianą języka. Stąd do najważniejszych zadań językoznawstwa normatywnego należy poszukiwanie doskonalszych narzędzi wpływania na rozwój języka, językoznawcy powinni kształtować świadomość językową Polaków, ponieważ sprawność i skuteczność komunikowania decydują o poziomie rozwoju cywilizacyjnego.
Książka jest polecana studentom polonistyki, dziennikarstwa, socjologii i kulturoznawstwa oraz nauczycielom języka polskiego, dziennikarzom, a także wszystkim, którzy dbają o poprawność, komunikatywność oraz atrakcyjność swoich wypowiedzi.(kh)
Język w komunikowaniu, Marian Bugajski, Warszawa 2007, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 540