Wydawnictwo Naukowe PWN opublikowało 2-tomową książkę - podręcznik Zachowania polityczne pod redakcją naukową Russella J. Daltona i Hansa-Dietera Klingemanna (red. naukowa polskiego wydania Radosław Markowski).
Publikacja ta jest pełnym przeglądem aktualnej wiedzy w tej dziedzinie nauk politycznych. Międzynarodowy zespół autorski prezentuje stan badań w różnych obszarach zachowań politycznych – poszczególne części dotyczą: zbiorowych systemów przekonań i komunikacji; procesów modernizacyjnych i zmiany społecznej; wartości politycznych; nowych wątków problematyki zachowań politycznych; partycypacji politycznej; związków między opinią publiczną a polityką oraz metodologii badań porównawczych nad zachowaniami politycznymi.
Politologia jest nauką dość młodą i bardzo szybko rozwijającą się, ale, jak podkreślają Russell i Klingemann, największe postępy poczyniła przez ostatnie dwa pokolenia właśnie w zakresie badań zachowań politycznych. Pojawienie się systematycznych, przeprowadzonych w naukowy sposób badań opinii publicznej raptownie zmieniło naszą wiedzę o przeciętnym obywatelu – piszą we wstępie do książki. Współczesna polityka opiera się na tych zmianach. Dawniej politycy mogli jedynie próbować odgadnąć publiczne nastroje, obecnie dysponują bogatymi danymi pochodzącymi z licznych sondaży (…) rzetelną wiedzą o tym, jak obywatele myślą i działają.
Badania opinii publicznej prowadzone są już obecnie na całym świecie, kilka jest zinstytucjonalizowanych i mają charakter ponadnarodowy, a nawet globalny (m.in. Eurobarometr i inne barometry regionalne, Program Międzynarodowych Sondaży Społecznych – ISSP, Europejskie Badania Społeczne- ESS, Światowe Badania Wartości – WVS).
Wraz z szybkim rozwojem wiedzy empirycznej nastąpiły ogromne zmiany w zachowaniach politycznych, obserwowane zwłaszcza w II połowie XX wieku w rozwiniętych demokracjach przemysłowych. W dużej części państw rozwijających się przeobrażenia nastąpiły pod wpływem procesów modernizacji społecznej i politycznej.
Trzecia fala demokratyzacji zreformowała systemy polityczne i zwiększyła rolę obywateli nowych demokracji, od Europy Środkowej i Wschodniej, po Azję, Afrykę, Amerykę Łacińską. Modernizacja spowodowała zmianę warunków życia, zmieniła także wartości współczesnych społeczeństw i relacje między obywatelami i elitami.
Jak piszą Dalton i Klingemann w eseju otwierającym książkę, te nowe wydarzenia dostarczają szczególnych okazji do weryfikacji starych teorii, poszerzenia granic wiedzy oraz rozwoju nowych teorii. Normalnie obserwujemy systemy polityczne w stanie równowagi (…) Teraz możemy zbadać kwestie politycznej zmiany i adaptacji, które często sięgają sedna zainteresowań teoretycznych, ale które wcześniej rzadko mogliśmy obserwować bezpośrednio.
Jednym z fundamentalnych problemów badawczych są obecnie sprawy formowania tożsamości, tworzenia kultur politycznych, procesów łączących normy polityczne i zachowanie. Ciekawe wyniki daje porównanie wyborów obywateli w różnych reżimach oraz między starymi i nowymi demokracjami. Odpowiedzi na nowe problemy stawiane przez naukowców nie tylko wyjaśnią, co się zdarzyło podczas tej fali demokratyzacji, ale mogą nam pomóc w lepszym rozumieniu podstawowych zasad funkcjonowania obywateli w procesie politycznym.
W zamyśle autorów, publikacja ma na celu przedstawienie stanu badań różnych aspektów zachowań politycznych, głównych koncepcji dotyczących tego obszaru badawczego, rezultatów badań empirycznych, ale także postawienie wynikających z nich nowych pytań badawczych.
Podręcznik Zachowania polityczne ukazał się na Zachodzie w 2007 roku i stał się obowiązkową lekturą na wyższych uczelniach. Jest jednym z ważnych, całościowych, bardzo obszernych i poruszających wiele wątków opracowań na temat stanu badań w tej dziedzinie, jakiego brakowało w polskiej literaturze naukowej. (kh)
Zachowania polityczne, red. naukowa Russell J. Dalton i Hans-Dieter Klingemann, red. polskiego wydania Radosław Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010. Przekład Andrzej Brzóska, Tomasz Płudowski, Anna Stencel, Kinga Wojtas. , t. I- s.520, t.II - s. 568