Oficyna wydawnicza RYTM wydała niezwykle interesującą książkę Andrzeja Zielińskiego opisującego tajemnice tzw. klątwy Gaudentego – Przekleństwo tronu Piastów.
Autor na jej wstępie przypomina, iż w Kronice polskiej Galla Anonima znajduje się niezwykle tajemniczy zapis głoszący, że wszystkie klęski, jakie spadły na Polskę w 1038 roku spowodowane były tym, iż podobno Gaudenty, brat i następca św. Wojciecha, z nieznanej przyczyny obłożył Polskę klątwą. Rzecz w tym, że Gall Anonim nic więcej na ten temat nie pisze, a i w zagranicznych kronikach Autor nie znalazł zapisów na ten temat; nie ma ich również w polskich kościelnych rocznikach z owych czasów.
Owa klątwa na tyle jednak intryguje historyków, że snują na ten temat różne hipotezy, zwłaszcza że nasze wczesne (ale i późniejsze, jak można wydedukować) państwowe dzieje dają temu powody. Autor zaznacza, iż bez względu na to, czy klątwa została rzucona, czy nie, kogo dotyczyła i kto był jej autorem, losy dynastii piastowskiej w Polsce toczyły się pechowo. Nie było bowiem władcy ani pretendenta do tronu, który nie zostałby dotknięty jakimś nieszczęściem czy niepowodzeniem utrudniającym uzyskanie korony, a jeśli ją już zdobył, to na krótko. Wprawdzie Władysław Łokietek zachował koronę aż na 13 lat, ale w tym okresie utracił połowę państwa.
Przekleństwo tronu Piastów nie jest podręcznikiem historii – podkreśla Andrzej Zieliński. Stanowi tylko próbę ukazania na podstawie polskich i zagranicznych źródeł historycznych losów tych wszystkich Piastów, którzy sięgnęli lub chcieli sięgnąć po polską koronę. Ich niezwykle tragicznych dziejów, pełnych zaskakujących przypadków zdrad i morderstw lub zupełnie niespodziewanych, niczym nieuzasadnionych, decyzji.
Książka Andrzeja Zielińskiego, interesująco wydana, okraszona cytatami, wyróżnieniami określonych treści, rycinami, bibliografią, przejrzysta w lekturze, to przykład znakomitej popularyzacji historii. Napisana barwną, bogatą polszczyzną, z ogromnym poczuciem humoru, skłania do refleksji nie tylko nad naszymi dziejami i władcami w przeszłości, ale i obecnymi, gdyż pewne wątki z okresu piastowskiego jak ulał pasują do sytuacji obecnej. W takich książkach, jak w lustrze, widzimy nie tylko historię otaczającego nas świata, ale przede wszystkim – nas samych, naszą mentalność, sposób postępowania i rozumowania, który, zdaje się, jest od wieków niezmienny.(al)
Przekleństwo tronu Piastów, Andrzej Zieliński, Oficyna wydawnicza RYTM, Warszawa 2013, s. 211, cena 34,65 zł