Skok w nowoczesność
- Autor: al
- Odsłon: 2662
Wydawnictwo Krytyki Politycznej oraz Instytut Studiów Politycznych PAN wydały książkę Adama Leszczyńskiego – Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943 - 1980. Książka powstała w ramach działalności Instytutu Studiów Zaawansowanych.
Książka, będąca efektem wielu lat pracy Adama Leszczyńskiego, ma dostarczyć uzasadnienia trzem tezom dotyczącym całego świata peryferyjnego w latach 1943-1980. Są to: przekonanie, że państwo winno być wehikułem wzrostu w krajach zacofanych; że ostre przeciwstawienie wolnego rynku i gospodarki upaństwowionej jest uproszczeniem fałszującym rzeczywistość; że zarówno wiara w plan w latach 40., jak i zwrot ku wolnemu rynkowi w latach 70. prawdopodobnie były nieuniknione. Czwarta z nich dotyczy Polski – że w polskich zmaganiach z niedorozwojem, peryferyjnością i nędzą nie ma nic wyjątkowego.
Pytanie jak dogonić Zachód stawiały sobie od 300 lat nie tylko elity polityczne Polski, ale i innych krajów ubogich i peryferyjnych. Książka Skok w nowoczesność nie jest jednak przepisem, jak to robić, ani nie jest rozrachunkiem z elitami państw zapóźnionych w rozwoju.
Jak autor pisze, jest to książka o ewolucji poglądów na rolę państwa w modernizacji krajów biednych i peryferyjnych; książka o polityce, a nie o ekonomii. To krotka historia ważnego sporu, który toczy się do dziś i który w znacznym stopniu określa współczesne postawy wobec państwa i polityki gospodarczej także w Polsce.
Adam Leszczyński wyjaśnia też wybór okresu, jaki wybrał do badań, których wynikiem jest książka. Rok 1943 i 1980 – mają charakter symboliczny. W 1943 roku opublikowano bowiem przełomowy artykuł Paula Rosensteina-Rodana, w którym zalecał krajom zacofanym przemysłowe „wielkie pchnięcie”, czyli gigantyczny, finansowany ze środków publicznych, skok inwestycyjny. Z kolei rok 1980 to data orientacyjna, okres, kiedy proces rozczarowania planowaniem i interwencjonizmem państwowym osiągnął apogeum w wielu państwach, początek nadziei na zmniejszenie dystansu między państwami wysokorozwiniętymi a biednymi, ale i wielkiego rozczarowania tym, że jest to niemożliwe.
Książka – poprzedzona wstępem Zygmunta Baumana - złożona jest z 9 rozdziałów, w których autor omawia kolejno: krótką historię zacofania, pomysły na przyspieszony rozwój powstające w zachodnich uniwersytetach, wzorcowy przypadek „skoku” w nowoczesność (ekonomia polityczna stalinowskiej industrializacji w ZSRR), historię „wielkiego skoku” Mao i losy gospodarki chińskiej do 1976 r., historię modernizacji Polski, począwszy od przedwojnia; przypadki poszukiwania trzeciej drogi, głównie w krajach Afryki i Ameryki Łacińskiej; azjatyckie tygrysy - kraje uznane za przykład sukcesu modernizacji oraz odchodzenie od planowania i interwencjonizmu państwowego w latach 70. XX w. Rozdział ostatni to esej bibliograficzny, który zawiera przegląd literatury przedmiotu. Ponadto – bogata bibliografia oraz indeks nazwisk.(al.) Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach peryferyjnych, 1943 – 1980, Adam Leszczyński, Instytut Studiów Politycznych PAN oraz Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s.583, cena 49,90 zł.