Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia to tytuł książki Daniela C. Dennetta w tłumaczeniu Łukasza Kurka, wydanej przez wydawnictwo Copernicus Center Press.
Myślenie jest trudne – pisze autor. Myślenie o niektórych problemach jest tak trudne, że może rozboleć głowa od samego myślenia o myśleniu o nich. Jeśli myślenie przychodzi nam z trudem, to dlatego, że kamienista ścieżka do prawdy rywalizuje z uwodzicielskimi, łatwiejszymi ścieżkami, wiodącymi w ślepe zaułki. Większość wysiłku związanego z myśleniem polega na oparciu się tym pokusom pójścia na łatwiznę.
Co możemy zrobić, żeby nie zejść z dobrej drogi? Możemy się posłużyć tuzinami narzędzi do myślenia – poręcznymi protezami rozszerzającymi wyobraźnię i umożliwiającymi skupienie na trudnych problemach.
Książka Dennetta jest taką kolekcją narzędzi do myślenia, poczynając od narzędzi prostych i uniwersalnych, aż po te przeznaczone do zadań specjalnych, przy czym złe narzędzia do myślenia i nic niewarte przyrządy do perswazji autor rozmontowuje na oczach czytelnika.
Kto zna wykłady Feymana, może i od Daniela Dennetta oczekiwać fajerwerków intelektualnych w odkrywaniu łatwiejszych dróg do poznania prawdy, sposobu oswojenia najtrudniejszych problemów. Pomagają w tym opisywane narzędzia umysłu, czyli etykiety, przykłady, analogie i metafory, rusztowania oraz tytułowe dźwignie wyobraźni, będące pewnym rodzajem eksperymentów myślowych.
Owe dźwignie wyobraźni są ulubionymi narzędziami filozofów, ale i naukowców zajmujących się innymi dziedzinami nauki. Jedną z nich jest eksperyment przypisywany Galileuszowi, udowadniający, że ciężkie przedmioty nie spadają szybciej niż lżejsze.
Wiele narzędzi do myślenia, jakie w książce przedstawia Daniel C. Dennett to jego własne wynalazki, ale pokazuje też wynalazki innych, w tym – także nieliczne matematyczne, choć jest to książka celebrująca moc narzędzi niematematycznych i nieformalnych, których możliwości naukowcy czasem nie doceniają.
Książka – napisana w bardzo przystępny sposób, jak przystało na dzieło dotyczące logiki w myśleniu - ma 11 rozdziałów, apendyks (rozwiązania do ćwiczeń z maszyną rejestrową), obszerny wykaz źródeł, bogatą bibliografię oraz indeks.(tm)
Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia, Daniel C. Dennett, Copernicus Center Press,