Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało ostatnio interesującą książkę Andrewa Schumanna w tłumaczeniu Romana Godlewskiego - Logika Talmudu.
Jej lektura pozwala poznać sposób myślenia wyznawców judaizmu, zrozumieć specyficzny humor żydowski, sposoby dowodzenia racji, swoistą logikę, jaką posługują się żydzi.
Jak podaje w przedmowie autor książki, logika żydowska powstała w oparciu o zasady wnioskowania przeznaczone do wyjaśniania Pisma Świętego. Od czasu średniowiecza jej zadania zostały poszerzone o kwestie filozoficzne i naukowe, sformułowane w ramach kultury judaistycznej. Istotne jest to, że ta logika nigdy nie miała charakteru Arystotelesowskiego. Wnioskowanie w logice żydowskiej ma strukturę nie pionową, lecz poziomą – od jednych gatunków lub rodzajów do innych. W rezultacie zakłada ono wielość punktów widzenia, a także odrębne kręgi rozumujących jednostek.
O ile w logice Arystotelesa zakłada się istnienie wielości boskich bytów, bogów i aksjomatów, z których zostaje wyprowadzona wszelka wiedza szczegółowa, tak w judaizmie zakłada się, że istnieje tylko jeden boski byt, Bóg, Pan. I tylko jemu przysługuje prawo do wywodzenia z gatunków. W rozumowaniu tym żydom wolno się poruszać tylko poziomo – podobnie jak sieciach informatycznych, gdzie w miarę rozwoju nauk komputerowych narasta zainteresowanie rozumowaniem równoległym, prowadzonym nie od ogólników do konkretów, ale od jednych konkretów do drugich.
Logika żydowska oferuje oryginalne podejście do czystej pragmatyki i prakseologii – jest nieodłączna od tradycji Talmudu, stąd nazywana jest logiką talmudyczną. W książce jest ona rozważana z punktu widzenia filozofii analitycznej i logiki symbolicznej, a autor wykazuje, iż filozoficzne i logiczne idee Talmudu są aktualne.
Logika Talmudu jest wytworem unikalnej kultury logicznej, a jej zasadą jest traktowanie stwierdzeń zawartych w Torze jak aksjomatów, natomiast celem – wyprowadzenie nowych stwierdzeń przy użyciu tradycyjnej żydowskiej hermeneutyki. Niektóre z tych zasad znajdują analogie w logice tradycyjnej, inne – nie, jednak połączenie tych zasad jest na tyle wyjątkowe, iż uprawnia do stwierdzenia, że logika talmudyczna istnieje i jest odmienna od innych systemów logicznych – podkreśla autor książki.
Zagadnienia, jakie porusza Andrew Schumann zawarte są w sześciu rozdziałach z przypisami poprzedzonych przedmową, słowem od tłumacza, a zakończonych indeksem oraz bibliografią. (js)
Logika Talmudu, Andrew Schumann, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2015, wyd. I, s. 375, cena 59,90 zł