Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, której autorami są: Temple Grandin oraz Richard Panek, a którą przetłumaczył Krzysztof Mazurek.
Autyzm to zapewne choroba współczesności, stąd ciągle mało o niej wiemy. To zaburzenie rozwojowe próbowało się diagnozować przy pomocy różnych metod, dzisiaj – przy pomocy systemu profilowania zwanego DSM, opisanego w podręczniku diagnostyki i statystyki zaburzeń psychicznych, w dodatku zmieniającego się z każdym jego nowym wydaniem. Przed uznaniem tego systemu za jedyny wiarygodny w ocenie stanu dziecka przestrzega autorka książki, która sama jest osobą autystyczną i na sobie doświadczyła zmieniające się metody leczenia tego zaburzenia (więc dobrze wie, o czym pisze).„Autyzm, depresja i inne zaburzenia mieszczą się na kontinuum, od normalności do anormalności – pisze Temple Grandin we Wstępie. - Dlatego właśnie za najwyższy priorytet w badaniach nad autyzmem przyjęłam trafność diagnozy i poprawę terapii ukierunkowanej na problemy sensoryczne, które dla niektórych osób z autyzmem mogą być całkowicie wyniszczające”.
Diagnoza autyzmu, która pojawiła się w 1943 roku nie wyjaśniała podłoża zjawiska. Początkowo sądzono, że wynika on z uszkodzenia mózgu, ale po 10 latach przyczyn zaczęto szukać w zaburzeniach psychicznych, także obwiniano za jego wystąpienie obsesyjne zachowania rodziców, by dojść do wniosku, iż może jest ona przekazywana genetycznie. Diagnostyka autyzmu ulegała więc zmianom w zależności od rozwoju neurobiologii, psychiatrii (w szczególności psychoanalizy), psychologii, czy genetyki, a nawet farmakoterapii, która pozwalała znosić objawy tej choroby bez zagłębiania się w jej istotę.
Od innej strony zajęto się autyzmem w latach 90. - rozpoczęto jego różnicowanie diagnostyczne i zauważono, że część dzieci ma łagodniejsze objawy zaburzeń rozwoju niż inne autystyczne. Tak wyodrębniono zespół Aspergera, a jednocześnie rozpowszechniono metody diagnostyki dzieci z zaburzeniami rozwoju i upowszechniono wiedzę z tego zakresu. Jednak ponad 70-letnie poszukiwania przyczyn tych zaburzeń rozwojowych nie przyniosły dokładnej odpowiedzi skąd się autyzm bierze. Przypuszcza się, że mają nań wpływ czynniki środowiskowe – nie tylko w znaczeniu zanieczyszczenia środowiska, ale i stylu życia, np. leków we krwi matki, wieku ojca, czy wagi matki podczas ciąży. Faktem jest, że liczba diagnoz autyzmu rośnie i to szybko – w USA między 2006 a 2012 rokiem wzrost ten wyniósł 70%.
Jak zatem można sobie radzić z autyzmem, skoro nie umiemy go wyeliminować z życia? O tym właśnie traktuje książka Temple Grandin, która opisała swoje kilkudziesięcioletnie zmagania z chorobą, stając się specjalistką od tego rodzaju zaburzeń rozwojowych.
Książka uczy – podając na licznych przykładach – jak rozpoznać zaburzenie i jak je minimalizować oraz obracać na własną korzyść. Napisana w sposób niezwykle przystępny, wręcz gawędziarski, pokazuje też jak funkcjonuje mózg osób z tym upośledzeniem, w jaki sposób takie osoby myślą. Jest więc podręcznikiem nie tylko dla osób autystycznych, ich rodziców, terapeutów i lekarzy, ale i dla każdego, kto chce zrozumieć Innego, czyli podręcznikiem tolerancji.(al.) Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, Temple Grandin, Richard Panek, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2016, s. 294, cena 49,90 ( w tym VAT)