Wydawnictwo Copernicus Center Press wydalo książkę Michała Hellera – Przestrzenie wszechświata. Od geometrii do kosmologii.
Jak pisze autor, książka jest w pewnym sensie kontynuacją wcześniejszej – Boga i geometrii, która kończyła się na czasach Newtona. Od tamtej pory jednak rozwój geometrii nabrał przyspieszenia, co powodowało, że postępy w tej dziedzinie można było śledzić już tylko bardzo wybiórczo. Zmienił się także charakter jej oddziaływań z resztą kultury.
Gdy przy końcu lektury tej książki – pisze dalej M. Heller - ogarniamy rozwój geometrii od starożytnych Greków do geometrii nieprzemiennej i syntetycznej geometrii różniczkowej, uderza nas niezwykła skuteczność racjonalnej myśli. Owszem, historia geometrii składa się z powikłanych dziejów ludzi, którzy ją tworzyli – ich wzlotów i dramatów – ale na labirynt ludzkich przygód nakłada się coś, co wyrasta ponad wszystkie ludzkie uwikłania, coś, co jest wprawdzie produktem ludzkich umysłów, ale swoją racjonalnością i systematycznym narastaniem nie jest podobne do niczego, co ludzie kiedykolwiek stworzyli.
Grecy i późniejsze czasy aż do nowoczesności łączyły tę racjonalność z Bóstwem, ludzie Oświecenia woleli mówić o Ponadludzkim Rozumie, a my po prostu tę Racjonalność eksploatujemy, nieustannie ją tym samym pomnażając ponad nasze własne ograniczenia. Rzecz w tym, że nasze ludzkie uwikłania, nawyki myślowe i językowe przyzwyczajenia nie mają tu wielkiego znaczenia. Dzieje geometrii i jej zastosowań do badania świata pokazują, że pozostajemy w służbie Czegoś, co nas obejmuje i ponad nas wykracza.
Filozoficzne i teologiczne przesłanie całej tej długiej (ale niezakończonej) historii od przed-Euklidesem do po-Einsteinie jest wyraźnie czytelne: badając Wszechświat, stawiamy czoła Wielkiej Racjonalności.(js)
Przestrzenie wszechświata. Od geometrii do kosmologii., Michał Heller, Wydawnictwo Copernicus Center Press, wyd. I, Kraków 2017, s. 284, cena 44,90 zł (w tym VAT)