Przestrzenie wszechświata
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydalo książkÄ™ MichaÅ‚a Hellera – Przestrzenie wszechÅ›wiata. Od geometrii do kosmologii.
Jak pisze autor, książka jest w pewnym sensie kontynuacjÄ… wczeÅ›niejszej – Boga i geometrii, która koÅ„czyÅ‚a siÄ™ na czasach Newtona. Od tamtej pory jednak rozwój geometrii nabraÅ‚ przyspieszenia, co powodowaÅ‚o, że postÄ™py w tej dziedzinie można byÅ‚o Å›ledzić już tylko bardzo wybiórczo. ZmieniÅ‚ siÄ™ także charakter jej oddziaÅ‚ywaÅ„ z resztÄ… kultury.
Gdy przy koÅ„cu lektury tej książki – pisze dalej M. Heller - ogarniamy rozwój geometrii od starożytnych Greków do geometrii nieprzemiennej i syntetycznej geometrii różniczkowej, uderza nas niezwykÅ‚a skuteczność racjonalnej myÅ›li. Owszem, historia geometrii skÅ‚ada siÄ™ z powikÅ‚anych dziejów ludzi, którzy jÄ… tworzyli – ich wzlotów i dramatów – ale na labirynt ludzkich przygód nakÅ‚ada siÄ™ coÅ›, co wyrasta ponad wszystkie ludzkie uwikÅ‚ania, coÅ›, co jest wprawdzie produktem ludzkich umysÅ‚ów, ale swojÄ… racjonalnoÅ›ciÄ… i systematycznym narastaniem nie jest podobne do niczego, co ludzie kiedykolwiek stworzyli.
Grecy i późniejsze czasy aż do nowoczesnoÅ›ci łączyÅ‚y tÄ™ racjonalność z Bóstwem, ludzie OÅ›wiecenia woleli mówić o Ponadludzkim Rozumie, a my po prostu tÄ™ Racjonalność eksploatujemy, nieustannie jÄ… tym samym pomnażajÄ…c ponad nasze wÅ‚asne ograniczenia. Rzecz w tym, że nasze ludzkie uwikÅ‚ania, nawyki myÅ›lowe i jÄ™zykowe przyzwyczajenia nie majÄ… tu wielkiego znaczenia. Dzieje geometrii i jej zastosowaÅ„ do badania Å›wiata pokazujÄ…, że pozostajemy w sÅ‚użbie CzegoÅ›, co nas obejmuje i ponad nas wykracza.
Filozoficzne i teologiczne przesłanie całej tej długiej (ale niezakończonej) historii od przed-Euklidesem do po-Einsteinie jest wyraźnie czytelne: badając Wszechświat, stawiamy czoła Wielkiej Racjonalności.(js)
Przestrzenie wszechÅ›wiata. Od geometrii do kosmologii., MichaÅ‚ Heller, Wydawnictwo Copernicus Center Press, wyd. I, Kraków 2017, s. 284, cena 44,90 zÅ‚ (w tym VAT)
Odsłony: 926