banner


Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika wydało książkę Mariana Rejewskiego – Nazwy roślin.


nazwy roslinJeśli ktoś nie interesuje się botaniką, nie zaprząta sobie głowy ani nazwami roślin, ani nie docieka, skąd się one biorą, dlaczego mają tak różne nazwy: łacińskie, ludowe, popularne. Nie wie zapewne również, że od czasów Linneusza każda roślina ma dwuczłonową, łacińską nazwę, składającą się z nazwy rodzaju botanicznego i nazwy gatunkowej.

Śledzenie przez historię ludzkości nazw roślin to zadanie mozolne i wymagające wszechstronnej, interdyscyplinarnej wiedzy. Dość wspomnieć, że na Ziemi rośnie ok. 300 tys. gatunków roślin naczyniowych („wyższych”) reprezentujących ok. 10 tys. rodzajów i 450 rodzin i żadna nazwa rodzajowa wśród tych 10 tysięcy nie może się powtórzyć, podobnie jak nazwa gatunku w ramach rodzaju. Wśród flory polskiej np. w obrębie popularnego rodzaju Taraxacum (Mniszek) jest ponad 620 pozycji, czyli mamy ponad 620 nazw! I to – upraszczając - tylko w obrębie popularnego, przydrożnego mlecza, jakby określili laicy…

Żeby w tym gąszczu nazw się orientować, trzeba wiedzieć, że owe nazwy powstawały na świecie w bardzo różny sposób. Były czerpane z pism autorów antycznych, nadawano je od imion postaci mitologicznych, od właściwości i sposobu użytkowania rośliny, na cześć sławnych uczonych czy podróżników lub osób panujących, wreszcie nazwy dotyczyły miejsca występowania rośliny, czy jej pokrewieństwa z innymi, brane były także z któregoś języka narodowego i latynizowane. Rozszyfrowanie zatem rodowodu nazwy tworzonej na tak wiele sposobów łatwe nie jest, zwłaszcza że zmieniały się granice państw, miejscowości, sposoby transkrypcji języka.

Toteż ta żmudna i wymagająca wielkiej wiedzy poza botanicznej praca nieżyjącego już prof. Rejewskiego budzi wielki szacunek. I podziw dla podjęcia się takiego trudu, znacznie większego niż poprzedni, związany z wydaniem w 1996 roku przewodnika, w którym opisał ok. 3 tys. nazw roślin. W tym wydaniu jest ich trzy razy więcej - ok. 8500, dzięki czemu polscy botanicy mają obszerne kompendium dotyczące łacińskich i zlatynizowanych nazw roślin spotykanych w polskojęzycznej literaturze botanicznej.(al.)

 

Nazwy roślin, Marian Rejewski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016, s. 323