Pchły, plotki a ewolucja języka
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało kolejną książkę Robina Dunbara pt. Pchły, plotki, a ewolucja języka w tłumaczeniu Tomasza Pańkowskiego.
Zakres rozważaÅ„ tego Å›wiatowej sÅ‚awy antropologa i psychologa ewolucyjnego najkrócej okreÅ›la podtytuÅ‚ książki: Dlaczego czÅ‚owiek zaczÄ…Å‚ mówić?
Ta opowieść, jak pisze autor, prowadzi czytelnika w przeszÅ‚ość poprzez różne etapy naszych dziejów, aż do czasów, kiedy nie byliÅ›my jeszcze ludźmi, lecz zaledwie nie tak znowu niezwykÅ‚ymi maÅ‚pami czÅ‚ekoksztaÅ‚tnymi. Przytacza też wyniki badaÅ„ umożliwiajÄ…cych odpowiedzi na pytania: dlaczego mamy jÄ™zyk? SkÄ…d on siÄ™ wziÄ…Å‚ i jak dawno temu powstaÅ‚? Jak brzmiaÅ‚y najwczeÅ›niejsze jÄ™zyki? Kto nimi mówiÅ‚? Dlaczego rozwinęły siÄ™ w to, czym sÄ… dzisiaj? Dlaczego wciąż siÄ™ zmieniaÅ‚y do tego stopnia, że dziÅ› istnieje okoÅ‚o 5 tysiÄ™cy różnych jÄ™zyków (nie liczÄ…c tych wszystkich, które wymarÅ‚y na przestrzeni tysiÄ…cleci, zanim ktoÅ› zdążyÅ‚ je zapisać)?
Dla czytelnika to podroż po różnych dziedzinach nauki: lingwistyce, socjolingwistyce, psychologii, biologii, neurobiologii, archeologii i historii jÄ™zyka, które daÅ‚y wiele odpowiedzi na pytania jak powstaje jÄ™zyk, jaka jest rola gramatyki, jak przyswajajÄ… go sobie dzieci. Z drugiej strony, ciÄ…gle niemaÅ‚y jest obszar niewiedzy: nie wiemy, dlaczego tak siÄ™ staÅ‚o, że spoÅ›ród dziesiÄ…tków tysiÄ™cy gatunków jedynie czÅ‚owiek opanowaÅ‚ zdolność mówienia. Nie mamy tez pewnoÅ›ci, kiedy jÄ™zyk powstaÅ‚, ani jak brzmiaÅ‚y pierwsze jÄ™zyki.
MaÅ‚o uwagi poÅ›wiÄ™caÅ‚a dotÄ…d nauka funkcji jÄ™zyka i przyczynom, dla których go mamy. Po części wynikaÅ‚o to z postrzegania jÄ™zyka jako zjawiska ubocznego innych procesów biologicznych, zwÅ‚aszcza tworzenia siÄ™ mózgu. Twierdzono, że ludzkie zachowanie w ogóle, a jÄ™zyk w szczególnoÅ›ci sÄ… zjawiskami spoÅ‚ecznymi i nie podlegajÄ… wyjaÅ›nieniom biologicznym. Dopiero najnowsze odkrycia w dziedzinie biologii ewolucyjnej daÅ‚y podstawy do lepszego zrozumienia zachowania ludzi i innych gatunków. W tym – do rozszyfrowania niektórych zagadek zwiÄ…zanych z jÄ™zykiem. O tym gÅ‚ównie jest ta książka napisana niezwykle barwnym i przystÄ™pnym jÄ™zykiem, z wielkim poczuciem humoru i odniesieniami do czasów wspóÅ‚czesnych z ich popkulturÄ….(al.)
PchÅ‚y, plotki, a ewolucja jÄ™zyka, Robin Dunbar, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków, wyd. II (I w tej edycji), s. 303, cena 49,90 zÅ‚ (w tym VAT)
Odsłony: 1176