Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało kolejną książkę Robina Dunbara pt. Pchły, plotki, a ewolucja języka w tłumaczeniu Tomasza Pańkowskiego.
Zakres rozważań tego światowej sławy antropologa i psychologa ewolucyjnego najkrócej określa podtytuł książki: Dlaczego człowiek zaczął mówić?
Ta opowieść, jak pisze autor, prowadzi czytelnika w przeszłość poprzez różne etapy naszych dziejów, aż do czasów, kiedy nie byliśmy jeszcze ludźmi, lecz zaledwie nie tak znowu niezwykłymi małpami człekokształtnymi. Przytacza też wyniki badań umożliwiających odpowiedzi na pytania: dlaczego mamy język? Skąd on się wziął i jak dawno temu powstał? Jak brzmiały najwcześniejsze języki? Kto nimi mówił? Dlaczego rozwinęły się w to, czym są dzisiaj? Dlaczego wciąż się zmieniały do tego stopnia, że dziś istnieje około 5 tysięcy różnych języków (nie licząc tych wszystkich, które wymarły na przestrzeni tysiącleci, zanim ktoś zdążył je zapisać)?
Dla czytelnika to podroż po różnych dziedzinach nauki: lingwistyce, socjolingwistyce, psychologii, biologii, neurobiologii, archeologii i historii języka, które dały wiele odpowiedzi na pytania jak powstaje język, jaka jest rola gramatyki, jak przyswajają go sobie dzieci. Z drugiej strony, ciągle niemały jest obszar niewiedzy: nie wiemy, dlaczego tak się stało, że spośród dziesiątków tysięcy gatunków jedynie człowiek opanował zdolność mówienia. Nie mamy tez pewności, kiedy język powstał, ani jak brzmiały pierwsze języki.
Mało uwagi poświęcała dotąd nauka funkcji języka i przyczynom, dla których go mamy. Po części wynikało to z postrzegania języka jako zjawiska ubocznego innych procesów biologicznych, zwłaszcza tworzenia się mózgu. Twierdzono, że ludzkie zachowanie w ogóle, a język w szczególności są zjawiskami społecznymi i nie podlegają wyjaśnieniom biologicznym. Dopiero najnowsze odkrycia w dziedzinie biologii ewolucyjnej dały podstawy do lepszego zrozumienia zachowania ludzi i innych gatunków. W tym – do rozszyfrowania niektórych zagadek związanych z językiem. O tym głównie jest ta książka napisana niezwykle barwnym i przystępnym językiem, z wielkim poczuciem humoru i odniesieniami do czasów współczesnych z ich popkulturą.(al.)
Pchły, plotki, a ewolucja języka, Robin Dunbar, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków, wyd. II (I w tej edycji), s. 303, cena 49,90 zł (w tym VAT)