Inteligencja kwiatów

Wydawnictwo MG przypomina nam twórczość laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 1911 rok - Maurice’a Maeterlincka – belgijskiego dramaturga i poety przeÅ‚omu XIX i XX wieku. Nie jest to żadne z jego najbardziej znanych dzieÅ‚ (Åšlepcy, Nieproszony gość, Peleas i Melizanda), ale esej o … kwiatach, ich inteligencji – jak na klasycznego symbolistÄ™ (i syna ogrodnika-amatora) przystaÅ‚o.

Inteligencja kwiatów M. Maeterlincka w tÅ‚umaczeniu Franciszka Mirandoli z przepiÄ™knÄ… okÅ‚adkÄ… Ernsta Haeckela (1899) to poetycka i metafizyczna opowieść botaniczna, bogato ilustrowana XIX-wiecznymi, artystycznymi rysunkami roÅ›lin, niezwykle starannie opracowana edytorsko i redakcyjnie. Książka, którÄ… choćby tylko z powodów estetycznych miÅ‚o wziąć do rÄ™ki i która wzbudza pożądanie jej posiadania.

Mimo upÅ‚ywu ponad stu lat (Maeterlinck napisaÅ‚ InteligencjÄ™ kwiatów w 1906 r.), ogromnego postÄ™pu naukowego w biologii i botanice, oraz innych naukach, dzieÅ‚o nie straciÅ‚o swojego uroku. Zapewne z uwagi na swÄ… poetyckÄ… narracjÄ™, nadajÄ…cÄ… mu ponadczasowość. Ale i antropomorfizacjÄ™, która z naukowego punktu widzenia jest nie do przyjÄ™cia, natomiast poecie jak najbardziej przystoi…

Jednak Maeterlinckowi nie do koÅ„ca mogÄ… botanicy zarzucać nienaukowość. Autor opisuje bowiem roÅ›liny, których fizjologia i budowa – dostosowana do warunków Å›rodowiska - od dawna budzi zdumienie np. inżynierów - konstruktorów, czerpiÄ…cych inspiracje twórcze z tego kierunku. Te niebywaÅ‚e wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci techniczne budowy kwiatów, także caÅ‚ych roÅ›lin, miaÅ‚yby Å›wiadczyć o ich „inteligencji”, natomiast zapach wedÅ‚ug Maeterlincka to „dusza” kwiatów.
„Nie znajÄ…c kwiatów, mielibyÅ›my nader maÅ‚o znaków i wyrażeÅ„ dla okreÅ›lenia szczęścia. ChcÄ…c należycie ocenić potÄ™gÄ™ ich piÄ™kna i wesela, trzeba żyć w kraju, w którym panujÄ… niepodzielnie, to jest w Prowansji, gdzie piszÄ™ te moje uwagi” – zauważa. Ta konstatacja jest jednak prawdziwa także w Polsce, w porze wiosennej i letniej, kiedy kwiatów i radoÅ›ci z ich piÄ™kna też mamy dostatek. (tm)

Inteligencja kwiatów, Maurice Maeterlinck, wydawnictwo MG, Warszawa 2017, s.191