Czystki etniczne w Palestynie to tytuł książki Ilana Pappé’go, historyka izraelskiego, jaką w tłumaczeniu Anny Sak wydała oficyna Książka i Prasa w serii Le Monde diplomatique poleca.
Gdy wpisać w Google’a Nakba Day (Dzień Katastrofy) – dostaniemy tylko rekordy w języku angielskim. Samo słowo Nakba w tej wyszukiwarce daje wynik w postaci Al-Nakba na portalu histmag.org. Reszta rekordów – na niepolskich stronach.
Tak wygląda dostęp do wiedzy o jednej z największych czystek etnicznych w XX wieku, jaka miała miejsce w 1948 roku w Palestynie. Rozpoczęły ja bojówki syjonistyczne pół roku przed proklamowaniem państwa żydowskiego i wybuchem wojny izraelsko-arabskiej. Jej skutkiem było wysiedlenie ponad połowy rdzennej ludności Palestyny, blisko 800 tysięcy ludzi, zniszczenie 531 wsi i rugi mieszkańców z 11 miast. Plan, jaki Żydzi obmyślili wobec Palestyńczyków był podręcznikowym przykładem czystek etnicznych o charakterze zorganizowanym i przymusowym, uznawanym obecnie przez prawo międzynarodowe za zbrodnię przeciwko ludzkości – pisze Ilan Pappé.
Co zdumiewające, mimo obecnie błyskawicznego obiegu informacji, zbrodnia ta została niemal doszczętnie wymazana z globalnej pamięci zbiorowej. To najbardziej brzemienne wydarzenie w historii palestyńskiej ziemi jest do dziś przedmiotem gorliwych zaprzeczeń i nie zostało nawet uznane za fakt historyczny, a już z pewnością nie za zbrodnię, z która trzeba się mierzyć w wymiarze politycznym i moralnym. (Wystarczy porównać z treścią książki polskie hasło w Wikipedii – „Pierwsza wojna izraelsko-arabska”, żeby się o tym przekonać).
Mniej więcej 30 lat temu – pisze Autor – ci, którzy przeżyli czystki etniczne w Palestynie zaczęli rekonstruować obraz historyczny, który oficjalna izraelska narracja o 1948 roku próbowała ze wszystkich sił ukryć i zafałszować.
Spreparowana przez izraelskich historiografów opowieść mówiła o masowym „dobrowolnym transferze” setek tysięcy Palestyńczyków, którzy postanowili chwilowo opuścić swoje domy i wsie, żeby utorować drogę nadciągającym arabskim armiom żadnym unicestwienia młodziutkiego państwa żydowskiego. Az do lat 80. XX w., kiedy w Izraelu pojawiła się grupka historyków należących do nurtu „nowej historii”, próbujących zrewidować syjonistyczna opowieść o wojnie w 1948 roku. Jednym z nich – obok Benny Morrisa – jest właśnie Ilan Pappé. Ale mimo dobrze udokumentowanych prac nowych historyków i historiografów palestyńskich, ciągle ta wiedza nie przebija się do sfery publicznej na tyle, aby zbrodnicze działania zostały potępione w sferze moralnej i politycznej.
Książka Pappé’go, pokazująca historię czystki etnicznej na tym terenie i wywłaszczenie Palestyńczyków, do czego Izrael się nie przyznaje i którą od dziesiątków lat próbuje wymazać z pamięci świata, wynika nie tylko z powinności zawodowej autora, ale i etycznej. Jest ona jedną z wielu cegiełek budujących pokój w Palestynie, gdzie izraelska polityka czystek etnicznych trwa w najlepsze do dziś.(al.)
Czystki etniczne w Palestynie, Ilan Pappé, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2017, s. 362, cena 38 zł (w tym 5% VAT)