Problematyka metafizyczna we współczesnych naukach biologicznych Marcina Rządeczki (wydanej przez Copernicus Center Press) dotyczy dziedziny rzadko goszczącej na półkach księgarskich – refleksji filozoficznej związanej z naukami biologicznymi.
Sam autor wyjaśnia swój wybór tej dziedziny problemowej dwojako. Po pierwsze - z ograniczonej obecności problematyki złożoności życia we współczesnych rozważaniach metafizycznych, a po drugie - z niedoceniania nauk biologicznych i medycznych w filozofii nauki.
Tymczasem nauka od dawna nie jest już prostym rozszerzeniem zdroworozsądkowego obrazu świata. Nagromadzenie materiału empirycznego i poziom abstrakcji, z jakim musi się zmierzyć nie tylko adept czy amator nauk przyrodniczych, lecz nawet przeciętny konsument nauki i jej zdobyczy, sprawiają, że potrzeba filozofii jest dziś paradoksalnie równie silna, jak była przed laty na greckiej agorze. Potrzeba ta dotyczy nie tylko „filozofii w nauce”, którą uznawać można za integralny aspekt twórczej działalności badawczej, lecz także filozofii w jej funkcji podstawowej, tj. jako źródła fundamentalnych pytań o charakter praw przyrody, ontologiczną złożoność świata czy poznawalność niektórych jego elementów.
Nauki biologiczne obfitują niewątpliwie w liczne pytania filozoficzne o daleko idących konsekwencjach światopoglądowych. Czy istnieją specyficznie biologiczne prawa przyrody? Czy gatunki lub geny należą do zbioru bytów realnych? Czy mówienie o celowości w sferze przyrody ożywionej ma jeszcze jakiś nietrywialny sens? Czy zjawiska biologiczne naświetlić mogą przyczyny, ze względu na które historia ludzkości obrała taki, a nie inny tor? Czy oprócz czasu fizycznego oraz zależnego od umysłu trwania istnieje jeszcze jakiś biologiczny aspekt czasowości?
Książka nie jest wyczerpującą próbą odpowiedzi na te pytania, lecz raczej skromnym przyczynkiem do szkicu możliwej drogi, którą obrać można, wkraczając do biologii z pewną dozą filozoficznie ugruntowanego entuzjazmu poznawczego.
Problematyka metafizyczna we współczesnych naukach biologicznych, Marcin Rządeczka, Copernicus Center Press, wyd. I, Kraków 2018, s.154, cena 39,90 zł (w tym VAT). Książka dostępna także jako e-book.