banner


leksykonWydawnictwo Copernicus Center Press wydało Leksykon logików polskich 1900-1939, którego autorami są: Andrzej Dąbrowski, Magdalena Hoły-Łuczaj, Andrew Schumann, Konrad Szocik i Jan Woleński.


Według definicji z Wikipedii, logika (gr. logos, rozum, słowo, myśl) to nauka o sposobach jasnego i ścisłego formułowania myśli, o regułach poprawnego rozumowania i uzasadniania twierdzeń. Niegdyś, wraz z retoryką, stanowiła część filozofii. Ale we współczesnej logice rozszerzono pole badań, włączając w nie matematykę oraz badania o charakterze matematycznym, np. informatykę i sztuczną inteligencję.

Autorzy leksykonu, przystępując do pracy nad nim, mieli więc wiele dylematów do rozwiązania. Z jednej strony – zakres czasowy opisu środowiska logików – jaką cezurę przyjąć? Z czego ona ma wynikać? Wiadomo, że najlepszymi latami dla rozwoju logiki w Polsce były 1918 – 1939, ale tak krótki okres nie odzwierciedlałby osiągnięć wielu naszych uczonych, którzy położyli wielkie zasługi dla rozwoju tej dziedziny nauki (choć Polska nie miała poważniejszej tradycji logicznej – podkreślają autorzy leksykonu, wyłączając lata istnienia Warszawskiej Szkoły Logicznej stworzonej przez profesorów: Jana Łukasiewicza i Stanisława Leśniewskiego).

Z drugiej strony – czy leksykon winien się ograniczać tylko do polskich twórców prac z logiki czy działających w Polsce? Ale najważniejszą decyzją było przyjęcie kryterium logiki jako nauki: związanej z filozofią czy matematyką? Zdecydowano, że należy ująć w leksykonie oba te źródła i tradycje, zwłaszcza że zarówno filozofia jak i matematyka (zwłaszcza ona) po 1918 roku rozwijały się w Polsce nadzwyczaj szybko.
O kryteriach wyboru haseł autorzy obszernie piszą we wstępie do książki, jednocześnie dając czytelnikowi interesujący wykład z historii logiki na świecie i w Polsce.

Leksykon logików polskich jest także (poza częścią biograficzną) skróconym kursem opisanej biografiami historii polskiej matematyki i filozofii, kształtowania się ich związków, pokazującym „jak hartowała się” logika w początkach współczesnej państwowości polskiej.(al.)

Leksykon logików polskich 1900-1939, Andrzej Dąbrowski, Magdalena Hoły-Łuczaj, Andrew Schumann, Konrad Szocik, Jan Woleński, Copernicus Center Press, wyd. I, Kraków 2022, s. 386, cena 99,90 zł.