banner

Nowe wydanie

Nasze dziedzictwo

Odsłon: 6237
 


O liście dziedzictwa materialnego UNESCO - ważnym dokumencie rangi światowej - wiemy od dawna. Rządy państw zniszczonych w II wojnie światowej, które doświadczyły barbarzyństwa dokonanego na narodowym dorobku materialnym, były szczególnie uczulone na ratowanie tego, co zostało. Zabezpieczały więc swoje zabytki kultury międzynarodowymi konwencjami już od 1954 r. (konwencja haska z dwoma protokołami z 1954 i 1959 r.).


Konwencja haska dotyczyła ochrony dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego. Następna - paryska, z 1970 r. - środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury. Dwa lata później, także w Paryżu, podpisano konwencję dotyczącą światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Kolejne dwie konwencje, które także zostały podpisane w Paryżu w roku 2001 i 2003 dotyczyły podwodnego dziedzictwa kulturalnego oraz ochrony kulturalnego dziedzictwa niematerialnego. Na tej samej, 32 sesji UNESCO w 2003 r. przyjęto także tekst deklaracji UNESCO dotyczący świadomego niszczenia dóbr kultury.


Polska w 1956 r. ratyfikowała konwencję haską i I protokół, w 1974 konwencję z 1970 r, w 1976 konwencję z 1972 r. Pozostałych konwencji nie ratyfikowaliśmy.

W 7 lat po przyjęciu konwencji z 2003 r. O ochronie dziedzictwa niematerialnego, której tekst nie został dotąd przetłumaczony na język polski - minister kultury - przed zamierzaną ratyfikacją tej konwencji przez Polskę - powołał (rozporządzenie z 30.04.br.) zespół ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego w składzie:

  1. Prof. Jan Adamowski, dyrektor Instytutu Kulturoznawstwa, UMCS w Lublinie, Przewodniczący Rady Naukowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych,

  2. Prof. Michał Buchowski, dyrektor Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM, Prezes Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego,

  3. Prof. Halina Karaś, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski, językoznawca,

  4. Grzegorz Bral, twórca Teatru Pieśń Kozła, Dyrektor Generalny Brave Festiwal, Dyrektor Artystyczny Teatru Studio w Warszawie,

  5. Prof. Jerzy Bartmiński, Instytut Filologii Polskiej UMSC w Lublinie, etnolingwista,

  6. Prof. Leszek Kolankiewicz, dyrektor Instytutu Kultury Polskiej UW,

  7. Prof. Piotr Dahlig, kierownik Zakładu Etnomuzykologii, Instytut Muzykologii UW, Zakład Muzykologii, Instytut Sztuki PAN

  8. Joanna Cicha-Kuczyńska, Departament Współpracy z Zagranicą MKiDN, sekretarz Zespołu.

Zespół - w chwili, gdy publikujemy ten numer SN - dopiero rozpoczyna swoją pracę, która zapewne nie będzie łatwa. Przyjdzie mu bowiem zmierzyć się nie tylko z wyborem arcydzieł polskiej kultury niematerialnej o randze światowej, ale i być może pogodzeniem zapisów tej konwencji z naszymi, polskimi realiami historycznymi. A że takie problemy się pojawią, nasza redakcja, zapoczątkowując tę dyskusje, pokazuje to w pierwszych zebranych przez nas wypowiedziach. Czekamy na dalsze głosy w tej sprawie, a temat będziemy kontynuować. (red.)


Konwencja UNESCO



Polski Komitet ds. UNESCO na swojej stronie internetowej http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/dziedzictwo-niematerialne/


zamieszcza poniższą informację, dotyczącą dziedzictwa niematerialnego:


W rozumieniu Konwencji UNESCO, której tekst został przyjęty na 32 sesji Konferencji Generalnej UNESCO w październiku 2003 r., dziedzictwo niematerialne to zwyczaje, przekaz ustny, wiedza i umiejętności oraz związane z nimi przedmioty i przestrzeń kulturowa, które są uznane za część własnego dziedzictwa przez daną wspólnotę, grupę lub jednostki.

Ten rodzaj dziedzictwa jest przekazywany z pokolenia na pokolenie i ustawicznie odtwarzany przez wspólnoty i grupy w relacji z ich środowiskiem, historią i stosunkiem do przyrody. Dla danej społeczności dziedzictwo niematerialne jest źródłem poczucia tożsamości i ciągłości.

Dziedzictwo niematerialne w rozumieniu wspomnianej wyżej Konwencji obejmuje:

  • Tradycje i przekazy ustne, w tym język jako narzędzie przekazu

  • Spektakle i widowiska

  • Zwyczaje, obyczaje i obchody świąteczne

  • Wiedzę o wszechświecie i przyrodzie oraz związane z nią praktyki


  • Umiejętności związane z tradycyjnym rzemiosłem


Do czasu przyjęcia konwencji jedynym instrumentem normatywnym UNESCO w tej dziedzinie były „Zalecenia dotyczące ochrony kultury tradycyjnej i ludowej" z 1989 r.





Arcydzieła światowe na liście UNESCO


Arcydzieła Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości to lista publikowana i sukcesywnie uzupełniana przez UNESCO, począwszy od roku 2001. Najnowsza lista została opublikowana 25 listopada 2005 r.



Europa

  • Albania - Albański folklor izopolifoniczny, proklamacja 2005

  • Belgia - "Karnawał w Binche", proklamacja 2003

  • Belgia/Francja - "Pochód olbrzymów i smoków w Belgii i Francji", proklamacja 2005

  • Bułgaria - "Bistritsa Babi", proklamacja 2005

  • Czechy - "Slovacko Verbunk" (Taniec rekrutów regionu Slovacko),proklamacja 2005

  • Estonia - Przestrzeń kulturowa Kihnu, proklamacja 2003

  • Estonia - Tradycja śpiewu polifonicznego "Seto Leelo", proklamacja 2009

  • Estonia/Litwa/Łotwa - Festiwal pieśni i tańca Bałtyku proklamacja 2003

  • Litwa/Łotwa - "Sztuka rzeźbienia krzyży i ich symbolika" proklamacja 2001

  • Hiszpania - "Misterium w Elche", proklamacja 2001

  • Hiszpania - "Patum" w Berga, proklamacja 2005

  • Rumunia - Tradycja Căluş proklamacja 2005

  • Rosja - „Przestrzeń kulturowa i kulturowy przekaz ustny Semejskie"proklamacja 2001

  • Rosja - "Olonkho - jakucki epos heroiczny", proklamacja 2005

  • Słowacja - Fujara i muzyka na ten instrument, proklamacja 2005

  • Włochy - "Opera dei Pupi, Sycylijski Teatr Lalek", proklamacja 2005


  • Włochy - "Pieśń Tenorów": wyraz sardyńskiej kultury pasterskiej, proklamacja 2005

Azja

  • Armenia - Muzyka na duduk, proklamacja 2005

  • Azerbejdżan - "Azerbejdżański mugam", proklamacja 2003

  • Bangladesz - „Pieśni Baulów" proklamacja 2005

  • Bhutan - "Drametse Ngachan": Taniec masek z bębnami, proklamacja 2005

  • Chiny - "Opera Kun Qu", proklamacja 2001

  • Chiny - "Sztuka muzyki guqin", proklamacja 2003

  • Chiny - Sztuka "Ujgur Muqam" w regionie Xinjiang, proklamacja 2005

  • Chiny/Mongolia - "Urtiin Duu: tradycyjna długa pieśń", proklamacja 2005

  • Filipiny - "Śpiewy Hudhud z Ifugao", proklamacja 2001

  • Filipiny - Epos "Darangen" ludu Maranao w regionie Jeziora Lanao, proklamacja 2005

  • Gruzja - "Gruziński śpiew polifoniczny", proklamacja 2001

  • Indie - "Kudijattam: teatr Sanskrytu", proklamacja 2001

  • Indie - "Tradycja recytacji wedyjskiej", proklamacja 2003

  • Indie - "Ramlila": Tradycyjny spektakl Ramajana, proklamacja 2005

  • Indonezja - "Teatr lalek Wajang" , proklamacja 2003

  • Indonezja - Indonezyjski Kris, proklamacja 2005

  • Japonia - "Teatr Nō", proklamacja 2001,

  • Japonia - "Teatr lalek ningyo joruri bunraku", proklamacja 2003

  • Japonia - Teatr Kabuki, proklamacja 2005

  • Kambodża - "Balet Królewski Kambodży", proklamacja 2003

  • Kambodża - "Sbek Thom" - teatr cieni Khmerów, proklamacja 2005

  • Kirgistan - "Sztuka akynów, kirgiskich opowiadaczy eposów", proklamacja 2003

  • Kirgistan - "Tradycyjna muzyka morin khuur", proklamacja 2003

  • Korea Południowa - "Królewski rodowy obrzęd i muzyka rytualna w świątyni Jongmyo", proklamacja 2003

  • Korea Południowa - "Epickie pieśni pansori", proklamacja 2003

  • Korea Południowa - Festiwal "Gangneung Danoje", proklamacja 2005

  • Malezja - Teatr Mak yong, proklamacja 2005

  • Turcja - "Sztuka Meddah, publiczni opowiadacze historii", proklamacja 2003

  • Uzbekistan / Tadżykistan - "Muzyka Szaszmakom", proklamacja 2003

  • Uzbekistan - „Przestrzeń kulturowa regionu Bojsun", proklamacja 2003

  • Wietnam - Wietnamska muzyka dworska "Nha nhac", proklamacja 2003


  • Wietnam - Przestrzeń kulturowa gongów, proklamacja 2005

Kraje Arabskie

  • Algieria - Ahellil z regionu Gouara, proklamacja 2005

  • Egipt - "Epos Al.-Sirah Al.-Hilaliyyah", proklamacja

  • Irak - "Irackie maqam", proklamacja 2003

  • Jemen - "Pieśni z Sanaa", proklamacja 2003

  • Jordania - Przestrzeń kulturowa plemion beduińskich w Petrze i Wadi Rum, proklamacja 2005

  • Maroko - "Przestrzeń kulturowa Placu Dżamaa al-Fna", proklamacja 2001

  • Maroko - Moussem z okolic Tan-Tan,proklamacja 2005


  • Palestyna - Palestyńskie "Hikaye", proklamacja 2005

Afryka Subsaharyjska

  • Benin / Nigeria / Togo - "Dziedzictwo przekazu ustnego Gelede", proklamacja 2001

  • Gambia/Senegal - Kankurang, rytuał inicjacyjny plemion Mandinka, proklamacja 2005

  • Gwinea - "Przestrzeń kulturowa Sosso-Bala w Niagassola", proklamacja 2001

  • Madagaskar - "Kunszt rękodzieła drewnianego społeczności Zafimaniry", proklamacja 2003

  • Malawi - Uzdrawiający taniec Vimbuza, proklamacja 2005

  • Malawi/Mozambik/Zambia - "Gule Wamkulu" proklamacja 2005

  • Mali - Przestrzeń kulturowa plemion Jaaral i Degal, proklamacja 2005

  • Mozambik - Ksylofony Timbila plemienia Czopi, proklamacja 2005

  • Nigeria - System przepowiadania przyszłości Ifá, proklamacja 2005

  • Republika Środkowoafrykańska - "Tradycje przekazu ustnego Pigmejów Aka z Afryki Środkowej", proklamacja 2003

  • Uganda - Ugandyjska tkanina z kory drzewa, proklamacja 2005

  • Wybrzeże Kości Słoniowej - Gbofe z Afounkaha: muzyka trąbek poprzecznych i przestrzeń kulturowa społeczności Tagbana", proklamacja 2001

  • Zambia - "Maskarada Makiszi", proklamacja 2001


  • Zimbabwe - Taniec Mbende Jerusarema, proklamacja 2005

Ameryka Łacińska

  • Belize / Gwatemala / Honduras / Nikaragua - "Język, taniec i muzyka Garifuana", proklamacja 2001

  • Boliwia - "Karnawał Oruro", proklamacja 2001

  • Boliwia - "Andyjska kosmowizja grupy etnicznej Kallawaja", proklamacja 2003

  • Brazylia - "Ustne i graficzne środki wyrazu grupy Wajapi", proklamacja 2003

  • Brazylia - Samba de Roda z Recôncavo w Bahia, proklamacja 2005

  • Ekwador/Peru - „Dziedzictwo przekazu ustnego i kulturowych środków wyrazu ludu Zápara", proklamacja 2001

  • Gwatemala - Tradycja widowisk tanecznych Rabinal Achí, proklamacja 2005

  • Jamajka - "Dziedzictwo Maroon w mieście Moore", proklamacja 2003

  • Kolumbia - "Karnawał w Barranquilla", proklamacja 2003

  • Kolumbia - Przestrzeń kulturowa Palenque de San Basilio, proklamacja 2005

  • Kostaryka - Tradycje pasterskie i wozy zaprzężone w woły, proklamacja 2005

  • Kuba - "Tumba Francesa, muzyka bractwa Oriente", proklamacja 2003

  • Meksyk - Obchody Dnia Zmarłych, proklamacja 2003

  • Republika Dominikany - "Przestrzeń kulturowa Bractwa Ducha Świętego Congos z Villa Mella", proklamacja 2001


  • Republika Dominikany - Tradycja widowisk tanecznych Cocolo, proklamacja 2005

Oceania

  • Tonga - "Lakalaka: śpiewane oracje z układem choreograficznym", proklamacja 2003


  • Vanauatu - "Rysunki na piasku w Vanuatu", proklamacja 2003




za Wikipedią - http://pl.wikipedia.org/wiki/Arcydzieła_Ustnego_i_Niematerialnego_Dziedzictwa_Ludzkości

oem software