News

Z rozpoczętym 1 marca 4. Międzynarodowym Rokiem Polarnym zbiegł się początek polskiej wyprawy na wody zachodniej Antarktyki, która wyruszyła z kraju dwa tygodnie później, a zakończyć się ma 15 maja. Uczestniczy w niej ekipa naukowców z Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii Uniwersytetu Łódzkiego. Jej kierownikiem jest prof. Jacek Siciński, a w skład zespołu badawczego wchodzą: prof. Krzysztof Jażdżewski, dr Magdalena Błażewicz-Paszkowycz oraz doktoranci ? mgr Karolina Bącela, mgr Anna Jażdżewska i mgr Krzysztof Pabis. Program ekspedycji przewiduje krótki pobyt na obchodzącej w tym roku 30-lecie Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego, która jest świetnie usytuowanym laboratorium polarnym na Wyspie King George i zyskała już sobie miano naszej prawdziwej ambasady naukowej w Antarktyce. Do wyprawy dołączy wówczas mgr Anna Kostecka z Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii UŁ, która od jesieni 2006 r. zbiera w stacji materiały do swej pracy doktorskiej. Uczestnicy wyprawy pracować będą głównie na morzu, w Zatoce Admiralicji Wyspy King George, na pokładzie wynajętego, rosyjskiego statku ?Polar Pioneer?. Będziemy łowić faunę oceaniczną z toni wodnej i dna morskiego różnymi przyrządami (sieci, włoki, drągi, czerpacze dna). Zakonserwowany materiał już w podróży powrotnej do Polski będzie segregowany, a opracowany zostanie po przywiezieniu do kraju, dając podstawę do kolejnych prac naukowych, w tym trzech doktoratów. Badania te całkowicie mieszczą się w jednym z głównych nurtów badań 4. Międzynarodowego Roku Polarnego. Są nimi studia nad polarną różnorodnością biologiczną oraz strukturą i dynamiką ekosystemów polarnych, prowadzone w celu zrozumienia ich ewolucji i reakcji na zmiany ? mówi prof. J. Siciński. Badania polarne w Łodzi zostały zainicjowane pół wieku temu. Były to najpierw studia z zakresu geomorfologii prowadzone przez uczonych skupionych w słynnej szkole prof. Jana Dylika. Dotyczyły one zarówno Arktyki, jak i Antarktyki. Natomiast biologiczne prace badawcze rejonów polarnych rozpoczęły się na Uniwersytecie Łódzkim w roku 1973 udziałem Krzysztofa Jażdżewskiego w III Wyprawie Polskich Biologów na Antarktydę. Od tamtego czasu, jeśli chodzi o badania rejonów polarnych w UŁ, zaczęli dominować biolodzy. Powołana w roku 1983 Pracownia Biologii Polarnej z czasem przekształciła się w Zakład Biologii Polarnej i Oceanobiologii UŁ, zatrudniający obecnie 10 osób (w tym trzech profesorów). W ostatnich 33 latach w 20 wyprawach antarktycznych i w sześciu wyprawach arktycznych uczestniczyło siedmiu pracowników naukowych i dwoje doktorantów UŁ. Wymiernych rezultatami badań polarnych biologów z łódzkiej uczelni są m.in. trzy doktoraty i trzy habilitacje, 135 oryginalnych prac naukowych oraz kilka wystaw fauny antarktycznej. Przygotowania do 4. Międzynarodowego Roku Polarnego polscy badacze rozpoczęli już kilka lat temu. I udział mają w nich biolodzy polarni z Uniwersytetu Łódzkiego, a zwłaszcza prof. Krzysztof Jażdżewski, wiceprzewodniczący Komitetu Badań Polarnych PAN oraz prof. Jacek Siciński, sekretarz naukowy komitetu. W roku 2002 powstał z inicjatywy KBP PAN dokument pn. ?Arctic and Antarctic Research Programme of Poland 2002-2010?, do którego pracownicy UŁ, członkowie Komitetu Badań Polarnych PAN, przygotowali program badań biologicznych w Antarktyce. W dokumencie tym wskazano na znaczenie badań nad różnorodnością biologiczną ekosystemu Antarktyki, nawiązując przy tym do realizowanej od ponad 30 lat tematyki w Zakładzie Biologii Polarnej i Oceanobiologii UŁ. Niebawem okazało się, że ten właśnie kierunek badań stał się dla twórców zadań naukowych 4MRP jednym z kluczowych w obszarze badań biologicznych. W roku 2004 decyzją Prezesa PAN powołany został Polski Komitet ds. 4. MRP 2007-2008. Jego przewodniczącym został prezes Komitetu Badań Polarnych PAN prof. Aleksander Guterch z Instytutu Geofizyki PAN. Z jego inicjatywy grupa badaczy reprezentujących rozmaite dziedziny nauk przyrodniczych rejonów polarnych przygotowała projekt zamawiany pn. ?Struktura, ewolucja i dynamika litosfery, kriosfery i biosfery w europejskim sektorze Arktyki oraz w Antarktyce?. W projekcie badania z zakresu ekologii mórz polarnych wykonuje zespół naukowców Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii UŁ wspólnie z grupą ekologów morza z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie. W Uniwersytecie Łódzkim kieruje nimi prof. J. Siciński, zaś w Instytucie Oceanologii PAN - prof. J.M. Węsławski.