Dr Maciej Wojtkowski z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika znalazł się wsód 20 najbardziej utalentowanych młodych naukowców Europy. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP), największa pozabudżetowa organizacja wspierająca naukę w Polsce, dołączyła w 2006 r. do grona organizacji uczestniczących w prestiżowym programie Europejska Nagroda dla Młodego Naukowca - European Young Investigator Award (EURYI).
Celem nagrody EURYI, stworzonej w 2003 r. z inicjatywy European Heads of Research Couuncils (EuroHORCs) i we współpracy z European Science Foundation (ESF) jest zachęcanie wyjątkowo uzdolnionych, młodych uczonych z całego świata do pracy na rzecz naukowego rozwoju Europy. Tegoroczna, czwarta edycja nagrody EURYI odbyła się po raz ostatni ze względu na uruchomienie podobnego programu przez nowopowstałą Europejską Radę ds. Badań Naukowych - European Research Council (ERC).
Konkurs EURYI jest dwuetapowy: na poziomie krajowym procedura selekcyjna koordynowana jest przez organizację członkowską (w Polsce przez FNP), natomiast przebieg konkursu na poziomie europejskim nadzoruje ESF. Wyłoniony w polskim konkursie, dr Maciej Wojtkowski* z Instytutu Fizyki UMK konkurował z 112 kandydatami z różnych krajów europejskich. 51 spośród nich, w tym dra Wojtkowskiego, zaproszono na rozmowy kwalifikacyjne, które zadecydowały o werdykcie komisji przyznającej nagrody. W tym roku, oprócz Polaka, prestiżowe nagrody otrzymało 19 młodych naukowców: Francuzi (5 nagrodzonych), Niemcy, Szwajcarzy (po 4 nagrodzonych), Holendrzy (3 nagrodzonych) oraz po jednym naukowcu z Turcji, Czech i Szwecji.
Wysokość przyznanych nagród waha się od 900 tys. do nieco ponad 1 200 mln euro, wypłacanych w ciągu 5 lat trwania projektu. Całkowita wartość nagrody przyznana polskiemu laureatowi wynosi 1 224 923,91 euro. 32- letni dr Wojtkowski, fizyk medyczny, konstruktor tomografu do badania siatkówki oka, ma ogromny wkład w rozwój metod badań okulistycznych. Pracował w Massachusetts Institute of Technology; odbył także staże na Uniwersytecie we Wiedniu oraz na Uniwersytecie w Kent w Cantenbury; jest stypendystą programów START oraz POWROTY/Homing FNP. Posiada także doświadczenie w projektach finansowanych wspólnie przez KBN i National Institute of Heath (NIH). Stopień naukowy doktora otrzymał na UMK w 2003 r.
Podczas, gdy wiele grup badawczych oraz klinik okulistycznych na całym świecie korzysta już z wynalezionego przez dr. Wojtkowskiego tomografu do badania siatkówki, laureat w ramach nagrodzonego projektu zamierza zbadać rozwój metod umożliwiających otrzymanie w nieinwazyjny i bezkontaktowy sposób nowych informacji o strukturze i czynności organizmów żywych za pomocą światła.
Punktem wyjścia interdyscyplinarnego projektu badawczego dr. Wojtkowskiego jest rozwój nowych metod obrazowania wykorzystujących tomografię optyczną z użyciem światła częściowo spójnego. Tomografia optyczna OCT (Optical Coherence Tomography) pozwala na rekonstruowanie trójwymiarowej struktury tkanki z rozdzielczością rzędu mikrometrów, co umożliwia szczegółową analizę struktur. Otrzymywanie obrazy mogą być analizowane automatycznie przez komputer i dzięki temu możliwa jest ocena postępu zmian patologicznych badanych struktur. Dzięki dotychczasowym pracom dr. Wojtkowskiego, tę nowatorską metodę można już teraz zastosować do oceny postępu zmian patologicznych siatkówki w takich schorzeniach jak: jaskra, zwyrodnienie plamki, otwory w plamce, odwarstwienia siatkówki, błony przedsiatkówkowe oraz wielu innych.
* O osiagnięciach laureata nasza autorka, red. Janina Słomińska pisała w nr 10/03 i 11/03 SN