Nauka i finanse

Wydatki PAN pod lupÄ… NIK

Utworzono: poniedziałek, 22 styczeń 2007

W trakcie badania wykonania budżetu PAN za 2005 r. NIK ujawniÅ‚a nieprawidÅ‚owoÅ›ci w wydatkach kancelarii PAN, jej placówkach zagranicznych, we wspóÅ‚pracy naukowo – technicznej z zagranicÄ…, komitetach naukowych oraz innych jednostkach organizacyjnych Akademii.

Z kontroli wynika, że nie rozliczono kierowników trzech placówek zagranicznych PAN z przekazanych im Å›rodków budżetowych w formie staÅ‚ych zaliczek w kwocie 187,6 tys. euro (tj. 755,2 tys. zÅ‚) . Z kwoty zaliczek w łącznej wysokoÅ›ci 253 491,67 euro przyznanych trzem zagranicznym stacjom naukowym PAN w 2001 r. (w Rzymie, w Wiedniu i w Berlinie), na koniec 2004 r. w ich dyspozycji pozostawaÅ‚y Å›rodki w wysokoÅ›ci 65 919,28 euro, przy czym stacja w Wiedniu wydatkowaÅ‚a bez zgody dysponenta gÅ‚ównego 94 474,68 euro (100% przyznanej zaliczki), stacja w Berlinie – 56 261,56 euro (52,4% przyznanej zaliczki), stacja w Rzymie – 36 836,15 euro (71,3% przyznanej zaliczki).
Nie zostaÅ‚ też przeprowadzony audyt w stacjach w Wiedniu i Rzymie. Stwierdzone w wyniku przeprowadzonego audytu w stacji naukowej PAN w Berlinie naruszenie dyscypliny finansów publicznych dotyczyÅ‚o przekroczenia planu finansowego na 2004 r. o 11,9% oraz zrealizowania wydatków dewizowych w kwocie wyższej od przekazanej przez dysponenta gÅ‚ównego o 30 774,36 euro. KonsekwencjÄ… stwierdzenia przez audytora naruszenia dyscypliny finansów publicznych przez dyrektora stacji w Berlinie byÅ‚o jedynie udzielenie wyżej wymienionemu kary dyscyplinarnej.
W 2005 r. dokonano weryfikacji wysokoÅ›ci staÅ‚ych zaliczek w odniesieniu do czterech stacji zagranicznych PAN: w Paryżu, Rzymie, Wiedniu i Berlinie, przyjmujÄ…c jako zasadÄ™, że zaliczki sÄ… ustalane na poziomie ok. 10% planowanych wydatków. PowyższÄ… weryfikacjÄ… nie objÄ™to staÅ‚ej zaliczki przekazanej kilka lat wczeÅ›niej Stacji Naukowej PAN w Moskwie. W efekcie na koncie tej placówki pozostaje bez istotnego uzasadnienia dodatkowo 42 000 USD, podczas gdy stacja w ciÄ…gu roku budżetowego jest rytmicznie zasilana przez dysponenta gÅ‚ównego zgodnie z planem finansowym (w 2005 r. – 131 050 USD). W ostatnich latach Å›rodki te nie byÅ‚y w caÅ‚oÅ›ci wykorzystywane.
Ze Å›rodków budżetowych finansowane byÅ‚y Å›wiadczenia pieniężne (zasiÅ‚ki adaptacyjne, koszty przesiedlenia, koszty leczenia) i w naturze (np. nieodpÅ‚atne udostÄ™pnienie lokalu mieszkalnego) pracownikom zagranicznych stacji naukowych PAN w sytuacji braku uregulowaÅ„ prawnych w tym zakresie, jak również wewnÄ™trznych unormowaÅ„.
Do momentu zakoÅ„czenia kontroli (marzec 2006 r.) nie zostaÅ‚o wydane przez ministra do spraw pracy rozporzÄ…dzenie regulujÄ…ce status pracowników zagranicznych stacji naukowych PAN. Również prezes PAN nie okreÅ›liÅ‚ wewnÄ™trznych zasad ich wynagradzania.
IIASA do weryfikacji
Stwierdzono także, że decyzja odnośnie odstąpienia od opłacania z budżetu PAN składki do Międzynarodowego Instytutu Stosowanej Analizy Systemowej (IIASA) w Laxenburgu k/ Wiednia była bez istotnego uzasadnienia odraczana.
Z analiz i ocen dokonywanych po 2001 r. przez komisje powoÅ‚ywane przez kierownictwo PAN wynika jednoznacznie niewspóÅ‚mierność wysokoÅ›ci skÅ‚adki do IIASA (w 2005 r. zapÅ‚acono 632 055 zÅ‚) w odniesieniu do osiÄ…ganych korzyÅ›ci przez placówki PAN. Mimo, iż w poÅ‚owie 2004 r. czÅ‚onkowie Komisji do Spraw WspóÅ‚pracy z ZagranicÄ… jednogÅ‚oÅ›nie opowiedzieli siÄ™ za stopniowym wycofywaniem siÄ™ z czÅ‚onkostwa w IIASA, dopiero we wrzeÅ›niu 2005 r. prezes PAN podjÄ…Å‚ oficjalnÄ… próbÄ™ zainteresowania ministra do spraw nauki przejÄ™ciem zobowiÄ…zaÅ„ finansowych z tytuÅ‚u przynależnoÅ›ci Polski do ww. organizacji (zainteresowanie badaniami prowadzonymi przez IIASA wykazujÄ… szkoÅ‚y wyższe).
ZobowiÄ…zania finansowe z tytuÅ‚u czÅ‚onkostwa w ww. organizacji zgodnie z umownymi warunkami od 2006 r. wzrosnÄ… dwukrotnie (300 000 euro) w porównaniu do lat poprzednich (150 000 euro) i bÄ™dÄ… stanowić ponad 40% planowanych w budżecie PAN wydatków na opÅ‚acenie skÅ‚adek do ok. 70 organizacji miÄ™dzynarodowych, których czÅ‚onkiem jest Akademia.
Księgowy - kwiatek do kożucha?
W 2005 r. zakupy towarów i usÅ‚ug dokonywane byÅ‚y ze Å›rodków pozostajÄ…cych w dyspozycji Kancelarii PAN w sposób zdecentralizowany, nie obowiÄ…zywaÅ‚y procedury w zakresie wstÄ™pnej kontroli celowoÅ›ci zaciÄ…gania zobowiÄ…zaÅ„ i dokonywania wydatków rzeczowych. W 2005 r. zamówienia na zakup towarów i usÅ‚ug skÅ‚adane byÅ‚y bez wiedzy (bez wspóÅ‚udziaÅ‚u) gÅ‚ównego ksiÄ™gowego Kancelarii PAN, co stanowiÅ‚o naruszenie ustawy o finansach publicznych.
Wydatkowanie Å›rodków w kwocie 111 819,65 zÅ‚ na pokrycie kosztów zwiÄ…zanych z likwidacjÄ… jednostek PAN dokonane zostaÅ‚o w sytuacji braku przepisów normujÄ…cych zasady rozliczeÅ„ finansowych zwiÄ…zanych z likwidacjÄ… paÅ„stwowych jednostek organizacyjnych dziaÅ‚ajÄ…cych w strukturze Akademii (placówki naukowej nie posiadajÄ…cej osobowoÅ›ci prawnej i pomocniczej placówki naukowej prowadzÄ…cej gospodarkÄ™ finansowÄ… w formie jednostki budżetowej). Wydatkowanie Å›rodków na powyższy cel nie byÅ‚o planowane na etapie opracowywania projektu budżetu na 2005 r.
NIK negatywnie ocenia wydatkowanie ww. Å›rodków, gdyż w obecnym stanie prawnym skÅ‚adniki majÄ…tkowe, należnoÅ›ci i zobowiÄ…zania likwidowanej jednostki organizacyjnej nie posiadajÄ…cej osobowoÅ›ci prawnej znajdujÄ…cej siÄ™ w strukturze Akademii stanowiÄ… skÅ‚adniki majÄ…tkowe, należnoÅ›ci i zobowiÄ…zania Polskiej Akademii Nauk jako odrÄ™bnej od Skarbu PaÅ„stwa paÅ„stwowej osoby prawnej.
Mimo, że Prezydium PAN podjęło uchwaÅ‚y, z mocy których PAN – osoba prawna - miaÅ‚a przejąć prawa i obowiÄ…zki oraz należnoÅ›ci i zobowiÄ…zania dwóch likwidowanych w 2005 r. jednostek Akademii, tj.: Biblioteki PAN w Warszawie i Centrum BadaÅ„ PrzedsiÄ™biorczoÅ›ci i ZarzÄ…dzania PAN, to w praktyce po przejÄ™ciu aktywów przez AkademiÄ™, spÅ‚atÄ… zobowiÄ…zaÅ„ po ww. zlikwidowanych jednostkach częściowo obciążono Skarb PaÅ„stwa (ze Å›rodków budżetowych sfinansowano 98 399,65 zÅ‚, podczas gdy Akademia przejęła zobowiÄ…zania na kwotÄ™ 66 955,21 zÅ‚). Co wiÄ™cej - ze Å›rodków budżetowych sfinansowano koszty transportu mienia ruchomego pozostajÄ…cego we wÅ‚adaniu Akademii po zlikwidowaniu Biblioteki PAN w Warszawie w kwocie 13 420,00 zÅ‚.
Nie prowadzono także analityki, umożliwiajÄ…cej ustalenie wysokoÅ›ci faktycznie poniesionych wydatków na dziaÅ‚alność 95 komitetów naukowych dla podstawowych dyscyplin naukowych. Ewidencja umożliwia jedynie na skonstatowanie faktu, że wydatki zwiÄ…zane z dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… tzw. komitetów problemowych (11 komitetów i 3 rady dziaÅ‚ajÄ…ce przy Prezydium PAN) byÅ‚y niższe w stosunku do planu wedÅ‚ug ustawy budżetowej (629 500 zÅ‚) aż o 257 945 zÅ‚, tj. o ponad 40%. W ocenie NIK klasyfikowanie wydatków komitetów naukowych PAN byÅ‚o nierzetelne.

Our website is protected by DMC Firewall!