Cztery prawdy i mity

Utworzono: poniedziałek, 29 wrzesień 2008 Drukuj E-mail

Cztery prawdy i mity

Autor: al 2008-09-29

prof. Andrzej Kowalski z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywieniowej o prawdach i mitach żywieniowych.

GMO jest niepotrzebne w polskim i światowym rolnictwie, gdyż wyżywienie można zapewnić tradycyjnymi technologiami? To prawda, czy mit?

I prawda i mit, jednoczeÅ›nie, bo i w Polsce, i na Å›wiecie sÄ… bardzo duże rezerwy do upraw tradycyjnych. W Polsce plony wiÄ™kszoÅ›ci roÅ›lin sÄ… o kilkadziesiÄ…t procent niższe niż w Europie Zachodniej - to pokazuje wielkość tych rezerw. Z drugiej strony - rezerwy sÄ… także w przemyÅ›le przetwórczym - w UE i Polsce przemysÅ‚ spożywczy wykorzystuje zaledwie 70-80% swojej mocy przerobowej. Przy programach nawadniania nawet te kraje, które nie produkujÄ… żywnoÅ›ci mogÄ… bardzo szybko stać siÄ™ jej producentami. CiÄ…gle ogromne rezerwy sÄ… na Ukrainie, o której siÄ™ mówi, że mogÅ‚aby wyżywić całą EuropÄ™. Ukraina ma bardzo niskÄ… wydajność, także Rosja - czÄ™sto lekceważona jako producent żywnoÅ›ci, a majÄ…ca praktycznie nieograniczone możliwoÅ›ci finansowe. To wszystko pokazuje, że Argentyna, Brazylia, a nawet Chiny czy Indie - kraje z tak dużą sferÄ… ubóstwa, niedożywienia, co do których wydawaÅ‚oby siÄ™, że w żaden sposób nie mogÄ… konkurować z rolnictwem europejskim czy rolnictwem USA - też mogÄ… produkować wiÄ™cej metodami tradycyjnymi. Pokazuje to przykÅ‚ad ChiÅ„czyków, którzy wypierajÄ… nas w owocach miÄ™kkich, a wczeÅ›niej dosyć skutecznie ograniczyli ekspansje polskich firm w koncentracie jabÅ‚kowym, itd. Zatem rolnictwo tradycyjne ma ciÄ…gle rezerwy i może nas wszystkich wyżywić.
Natomiast z drugiej strony jest kwestia kosztów. I odkÄ…d Å›wiat Å›wiatem, konkuruje siÄ™ dwoma czynnikami: cenÄ… i jakoÅ›ciÄ…. I po to szuka siÄ™ nowych technologii, nowych odmian bardziej odpornych na choroby, zmiany klimatyczne, lepiej przyswajajÄ…cych nawozy, żeby uzyskać wiÄ™ksze wydajnoÅ›ci i lepszÄ… jakość. Czy da siÄ™ odróżnić produkt wytworzony metodami tradycyjnymi a gmo - jest dyskusyjne. Wydaje siÄ™, że konsument nie potrafi tego ocenić, zatem jakość tu jest taka sama. Pozostaje cena - nowa technologia daje produkty taÅ„sze. Na Å›wiecie idzie siÄ™ w tym kierunku - zdecydowana wiÄ™kszość upraw soi to gmo, podobnie kukurydza. PozostajÄ… zatem jedynie problemy etyczne - Å›wiat nie raz sparzyÅ‚ siÄ™ na tym, że nie sÅ‚uchano ostrzegajÄ…cych gÅ‚osów etyków, filozofów, teologów. Trzeba zatem bardzo uważnie siÄ™ wsÅ‚uchiwać w takie gÅ‚osy, ale też i powstajÄ… wÄ…tpliwoÅ›ci, czy można zatrzymać postÄ™p naukowy i techniczny? Czy można np. zabronić wprowadzenia w Polsce dodatków do pasz gmo - stosowanych w caÅ‚ej UE? To byÅ‚aby Å›mierć w dużej części przemyÅ›lu drobiarskiego, paszowego, miÄ™snego. Czy nie lepiej zatem byÅ‚oby uprawy gmo wziąć pod kontrolÄ™, wydzielić strefy i obserwować? Bo niektórzy praktycy twierdzÄ…, że roÅ›liny gmo już sÄ… w Polsce, tyle że na dziko, przez nikogo niekontrolowane. Kukurydza modyfikowana ciÄ…gle pozostaje kukurydzÄ…, natomiast pszenżyto - stworzone przed kilkudziesiÄ™ciu laty przez prof. Wolskiego jest zupeÅ‚nie nowÄ… roÅ›linÄ… - ona nigdy wczeÅ›niej nie wystÄ™powaÅ‚a w naturze. A jest przecież uprawiana bez protestów! Zatem, jeżeli konkuruje siÄ™ cenÄ… - a wszystko wskazuje na to, że gmo jest taÅ„sze - to gmo bÄ™dzie potrzebne. PamiÄ™tajmy też o tym, że polski konsument jest ciÄ…gle biedny i spora cześć spoÅ‚eczeÅ„stwa kieruje siÄ™ przy wyborze żywnoÅ›ci nie technologia jej uprawy czy skÅ‚adem produktu, ale wÅ‚aÅ›nie cenÄ….
{mospagebreak}
Rolnictwo ekologiczne: może zapewnić wystarczalność żywieniową?

Pewnie można byłoby uznać to za prawdę, ale nie widać, żeby konsumenci naprawdę wybierali takie produkty. Konsumenci kierują się głownie ceną, a produkty tego rolnictwa są droższe. Czy konsument tęskniący za smakiem jabłek "przed Pieniążkowych" sprzed 30 lat jest w stanie płacić 10-15 zł za kg? Bo tyle by kosztowały i w dodatku kończyłyby się w styczniu, gdyż nie nadają się do dłuższego przechowywania. Ciągle rolnictwo ekologiczne jest pewną niszą dla ludzi bogatszych i wybierających pewien styl życia. Ona nie przekracza kilku - kilkunastu procent społeczeństwa.

Nastawienie się na uprawę roślin energetycznych i biopaliw spowoduje ograniczenia produkcji żywności i wzrostu jej cen

Jeżeli mówimy, że rolnictwo ma rezerwy, albo na żywność jest ograniczony popyt, to czÄ™sto jest to sposób na dodatkowe dochody, a nie ograniczanie areaÅ‚u upraw. W dodatku roÅ›liny energetyczne rosnÄ… na sÅ‚abych glebach, na których nie rosnÄ… roÅ›liny uprawowe. Mówienie, że w Polsce żywność w ub. roku drożaÅ‚a w wyniku zwiÄ™kszenia upraw roÅ›lin energetycznych jest mitem. Ale w krajach takich jak USA, czy kraje Ameryki PÅ‚d, które sÄ… wielkimi eksporterami zbóż, istotnie zwiÄ™kszenie areaÅ‚u upraw roÅ›lin energetycznych kosztem uprawowych miaÅ‚o wpÅ‚yw na ceny żywnoÅ›ci na Å›wiecie. Jeszcze niedawno jednak - 4 lata temu - nie tylko naukowcy, ale i specjaliÅ›ci z FAO - wskazywali, że na Å›wiecie nadprodukcja żywnoÅ›ci jest nieunikniona, że żywność bÄ™dzie taniaÅ‚a - także w krajach biednych, że rosnÄ… jej zapasy. Tymczasem wszystko wskazuje na to, że wzrost cen nie nastÄ™puje, ale nie wiadomo co robić z zapasami. SÄ… ludzie, którzy gÅ‚odujÄ… - można byÅ‚oby im podarować te nadwyżki, ale jest to niemożliwe z tego powodu, że zabijamy w ten sposób lokalne rolnictwo. To jest kwestia redystrybucji i programów, przede wszystkim - nawadniajÄ…cych, dostarczenia wody.

Zmiany klimatyczne - to największe zagrożenie dla rolnictwa?

To sprawa klimatologów, którzy sÄ… tutaj ostrożni, gdyż byÅ‚y już w historii okresy ocieplenia i oziÄ™bienia. Natomiast widać wyraźnie, że anomalie majÄ… wpÅ‚yw na wyniki rolnictwie. Ale najważniejsze: nie urodzi siÄ™ nic bez ziemi i bez wody. To woda jest najważniejsza.

Odsłony: 3937
Our website is protected by DMC Firewall!