Recenzje (el)
- Autor: js
- Odsłon: 2082
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę Michała Hellera - Nowa fizyka i nowa teologia.
Jak pisze autor we wprowadzeniu do książki, „w układaniu się wzajemnych relacji między chrześcijaństwem a nauką grożą dwie skrajności. Niekiedy religia udaje naukę. W ten sposób powstają różnego rodzaju religijne fundamentalizmy. /…/
Ale bywa, że nauka udaje religię. Dzieje się tak wówczas, gdy ogromne sukcesy nauki w badaniu świata myli się z rozwiązywaniem egzystencjalnych problemów człowieka i w ogóle z rozwiązywaniem wszystkich problemów./…/
Historie kontaktów pomiędzy teologią a naukami w ciągu ostatnich kilku stuleci znaczą nieufność i spięcia. „Sprawy”: Kopernika, Galileusza, Darwina – to najgłośniejsze etapy wzajemnych kontaktów. Mimo, iż dziś powszechnie /…/ uważa się, że konflikty zostały ostatecznie przezwyciężone, nieufność teologii do nauk przyrodniczych pozostała.
Chrześcijaństwo stworzyło system wartości, który – zrośnięty z europejską kulturą – legł u podstaw ideałów do dziś kształtujących wiele postaw współczesnego człowieka. Nauki empiryczne nie tylko doprowadziły do eksplozji nowoczesnej techniki zmieniającej oblicze świata, ale wytworzyły specyficzny styl myślenia; styl, który – choć w swej istocie dostępny dla nielicznych – stał się obowiązującą regułą niemal dla wszystkich. Niestety, wraz z powstaniem empirycznej metody badania świata drogi myśli religijnej i myśli naukowej rozeszły się. Co zrobić, by myśl teologiczna współgrała ze współczesnymi naukami, których symbolem jest „nowa fizyka”? (js)
Nowa fizyka i nowa teologia, Michał Heller, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2014, s.167, cena 29,90 zł
- Autor: tm
- Odsłon: 2841
Jak podaje we wstępie jej tłumacz - Bartłomiej Kucharzyk, autor znany w Polsce także z innych książek, poza kręgami akademickimi zasłynął przede wszystkim jako odkrywca „liczby Dunbara”, czyli przeciętnej liczby stabilnych relacji międzyludzkich, które możemy utrzymywać, nie przeciążając swoich umysłów (ok.150).
W Nowej historii ewolucji człowieka autor spogląda na ewolucję człowieka z innej niż tradycyjna perspektywy i zastanawia się nad tym, co zadecydowało o sukcesie ewolucyjnym Homo sapiens i jakie cechy różnią nas od reszty zwierząt. Dlaczego właśnie spośród kilkunastu żyjących niegdyś gatunków przetrwał właśnie ten?
Dunbar - erudyta - sięga w tym celu do ustaleń archeologicznych, antropologicznych, historycznych, anatomicznych, etologicznych, neurobiologicznych, genetycznych, socjologicznych, psychologicznych, lingwistycznych i innych, wiążąc je wszystkie ze sobą.
Materia książki należy do nurtu psychologii ewolucyjnej, ale autor pokazuje też jak różnorodne możliwości otworzyły się przed Homo sapiens dzięki mechanizmom psychicznym wykształconym z konkretnych powodów. Książka, mimo specjalistycznej wiedzy, o jakiej traktuje, napisana jest w niezwykle przystępny sposób. Składa się z siedmiu rozdziałów, a każdy z nich autor rozpoczyna cytatem z literatury odnoszącym się do omawianego problemu. Nie brakuje też obszernej bibliografii do każdego z rozdziałów oraz indeksu.(tm)
Nowa historia ewolucji człowieka, Robin Dunbar, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 262, cena 49,90 zł
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1505
Nowe Oświecenie to tytuł książki Stevena Pinkera, amerykańskiego kognitywisty z Uniwersytetu Harvarda, popularyzatora różnych dyscyplin naukowych. Książkę w tłumaczeniu Tomasza Bieronia wydało Wydawnictwo Zysk i s-ka.
Autor książki idzie w niej pod prąd dominującej narracji o świecie, narracji pesymistycznej, sceptycznej wobec postępu. Przeciwstawia jej inne rozumienie świata – mało popularne, bo optymistyczne, wywodzące się z ideałów Oświecenia: rozumu, nauki, humanizmu i postępu. W dodatku niedowiarkom udowadnia jego prawdziwość na liczbach.
Dziś bardziej niż kiedykolwiek – pisze – ideały Oświecenia wymagają zaangażowanej obrony, gdyż zapominamy, że to dzięki ludzkiemu rozumowi noworodki przeżywają ponad 80 lat, liczba głodujących na świecie ciągle się zmniejsza, leki ratują życie i w każdym miejscu na świecie możemy korzystać globalnej wiedzy i kultury.
Oczywiście, trzeba też widzieć i drugą, ciemniejszą stronę świata – istniejące nadal wojny, biedę, choroby, brak oświaty, ale to są problemy, jakie można rozwiązać tylko dzięki ideałom Oświecenia. To, że nie odnieśliśmy w tych sprawach pełnego sukcesu wynika z faktu, iż ideały Oświecenia muszą się ciągle zmagać ze słabościami ludzkiej natury: lojalnością wobec własnego plemienia, uległością wobec władzy, myśleniem magicznym, zrzucaniem winy za nieszczęścia na złoczyńców. Są to jednak przeszkody, które stopniowo – i tylko dzięki rozumowi – możemy pokonać.
Ta książka – pisze autor – jest próbą sformułowania na nowo ideałów Oświecenia za pomocą języka i pojęć XXI wieku. Dla Kanta bowiem Oświecenie było wyjściem człowieka z zawinionej przez niego niedojrzałości, gnuśności i tchórzliwości, z jaką poddaje się on dogmatom i formułom zwierzchności religijnej lub politycznej. W XXI wieku można to przetłumaczyć tak, iż jeśli odważymy się rozumieć, postęp będzie możliwy na wszystkich polach: naukowym, politycznym i moralnym – jak to sformułował fizyk David Deutsch.
Książka Pinkera – poza wielkim walorem rzadko przytaczanych naukowych dowodów, niepodważalnych danych – imponuje erudycją autora, który omawia wszechstronnie wiele zagadnień społecznych: nierówności, bezpieczeństwo, środowisko, zdrowie, wyżywienie, bogactwo, równość praw, dostęp do wiedzy, jakość życia, demokrację, terroryzm, pokój, a nawet szczęście. Nie zapomina jednak o zagrożeniach egzystencjalnych i przyszłości postępu.
Pamięć ludzka jest zawodna i nie pamiętamy, lub nie chcemy pamiętać jak żyliśmy 50 lat temu i dzięki czemu tak wiele się zmieniło. Autor przypomina nam z jakiego punktu wyszliśmy w nowoczesność, jakie były przeszkody na drodze i jakie są uwarunkowania postępu dziś. A pisze to znakomitym językiem, nie stroniąc od anegdot, ciekawostek z różnych dziedzin, uwiarygodnia wywód wykresami, co sprawia, iż poważne sprawy, o jakich pisze, stają się przystępne dla każdego: zarówno optymisty, jak i pesymisty. Z tym, że dla pesymisty może ona być bodźcem do pogodniejszego widzenia świata.(al.)
Nowe Oświecenie. Argumenty za rozumem, nauką, humanizmem i postępem, Steven Pinker, Wydawnictwo Zysk i s-ka, wyd. I, Poznań 2018, s. 659, cena 49,90 zł
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 954
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę Johna D. Barrowa w tłumaczeniu Radosława Kosarzyckiego - Nowe teorie wszystkiego z podtytułem W poszukiwaniu ostatecznego wyjaśnienia.
Jest to nowe spojrzenie na to, co dotychczas naukowcom poszukującym uniwersalnej, jednej teorii wszystkiego, udało się ustalić. Autor podkreśla, iż osiągnięcia wielu dziedzin nauk – nie tylko fizyki matematycznej, czy kosmologii – podważyły naiwne oczekiwanie, że teoria wszystkiego w sposób całkowity określi wszelkie definiujące wartości we wszechświecie, które sprawiają, że możliwe jest istnienie w nim życia.
Studzi nadzieje entuzjastów szybkiego postępu w nauce, że rozwiązanie jest tuż-tuż, bo droga do stworzenia i przetestowania takiej teorii przez fizyków jest jednak długa. I jak dotąd – za mało poznana. W dodatku nie ma pewności, czy ją poznamy dokładnie, bo nie da się odróżnić końca badań naukowych od ich początku.
John D. Barrow prowadzi czytelnika przez najnowsze koncepcje związane z tą teorią: od teorii M (Mystery, Matrix lub Millenium – bo takie przypisano znaczenia tej nazwie) superstrun, dotyczącej jedenastu wymiarów czasu i przestrzeni, poprzez spekulacje opisujące świat jako program komputerowy, po nowatorskie podejście do obliczeń i złożoności. Spogląda na problemy stojące przed naukowcami poszukującymi teorii wszystkiego od strony fizyki, astronomii, kosmologii, filozofii, matematyki, logiki, biologii, historii czy religii, co uzmysławia czytelnikom skalę trudności w konstruowaniu takiej teorii.
Nie znaczy to jednak, że zakłada, iż stworzenie teorii wszystkiego nie będzie możliwe. Jak podkreśla, jedność wszechświata jest głęboko zakorzenionym oczekiwaniem ludzi od początków istnienia społeczeństw, co pokazują m.in. mity i religie. Zatem można mieć nadzieję, iż stworzenie jednej teorii wyjaśniającej wszystko, dającej podstawy do zrozumienia sensu różnorodności natury, to tylko kwestia czasu.(Tm)
Nowe teorie wszystkiego. W poszukiwaniu ostatecznego wyjaśnienia, John D. Barrow, wyd. I, Kraków 2018, s.429, cena 59,90 zł (w tym VAT), książka dostępna także jako e-book.