Do 1 września 2013 w Muzeum Narodowym w Krakowie można oglądać wystawę prac Jana Sawki.
Jan Sawka obdarzony był wielkim temperamentem artystycznym. Projektował plakaty, książki, scenografie, okładki płyt. Malował obrazy. Tworzył grafikę artystyczną. Był architektem. Projektował pokazy multimedialne swoich kompozycji.
Urodzony w Zabrzu, studiował architekturę w Politechnice Wrocławskiej, a potem malarstwo i grafikę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Pierwsze plakaty dla zespołów jazzowych projektował jeszcze jako student. Razem z Janem Jaromirem Aleksiunem, Eugeniuszem Getem Stankiewiczem i Jerzym Czerniawskim stworzyli tzw. Wrocławską Czwórkę.
W 1970 roku Sawka zamieszkał w Krakowie i związał się z Teatrem STU. Nawiązał znajomość z młodymi krakowskimi poetami – Ryszardem Krynickim, Edwardem Stachurą, Wiesławem Dymnym i Leszkiem Aleksandrem Moczulskim – ilustrował liczne tomiki ich poezji. W 1972 roku przeprowadził się do Warszawy, gdzie odpowiadał za graficzny wizerunek klubu „Stodoła”. Rok później związał się z Festiwalem Artystycznym Młodzieży Akademickiej FAMA w Świnoujściu, w ramach którego tworzył scenografie i organizował happeningi.
W 1975 roku na VII Międzynarodowym Festiwalu Malarstwa Współczesnego w Cagnes-Sur-Mer we Francji Sawka otrzymał nagrodę Oscara oraz specjalną nagrodę Prezydenta Francji za pracę Z głowy. Przez półtora roku korzystał ze stypendium Centre Pompidou (forma artiste en residence).
Po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych natychmiast rozpoczął współpracę z redakcją „New York Timesa” – w ciągu dwóch lat wykonał dla tego pisma ponad sto rysunków. Projektował plakaty i scenografie dla teatrów (dla nowojorskiego The Samuel Beckett Theatre zaprojektował instalację do sztuki Becketta Ostatnia taśma Krappa).
Równolegle uprawiał grafikę warsztatową i malarstwo. Dwadzieścia pięć akwafort złożyło się na książkę A Book of Fiction (1986), która został wybrana książką roku przez redakcję „New York Timesa” i nagrodzona na Targach Książki we Frankfurcie. Malarstwo pokazywał regularnie w wielu muzeach i w galeriach, między innymi nowojorskich i kalifornijskich (jego obrazy i rzeźby reprezentowane są przez prestiżowe ACA Galleries w Nowym Jorku).
W 1989 roku powstała scenografia koncertowa dla kultowego amerykańskiego zespołu rockowego The Grateful Dead. W dalszej kolejności powstawały autorskie spektakle The Eyes (Oczy) dla japońskiego teatru Art Tower Mito, do muzyki skomponowanej i wykonywanej przez Adama Makowicza (1993).
Zamierzeniem na wielką skalę był projekt The Tower of Light (Wieża światła, 1996) oraz centrum kulturalne dla Abu Dabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich – na stumetrowym obelisku miały być wyświetlane kompozycje Sawki do muzyki Eda Summerlina. Pomnik miał być zwornikiem centrum kulturalnego z siedmioma muzeami, filharmonią, amfiteatrem i zapleczem turystycznym.
W 2010 roku artysta przedstawił w Międzynarodowym Centrum Plakatu w Nowym Jorku The Peace Monument (Pomnik Pokoju), wyróżniony rok później przez Instytut Amerykańskich Architektów tytułem „Excellence in Architecture” w kategorii projektów niezrealizowanych.
Ostatnio Jan Sawka pracował nad projektem multimedialnym The Voyage (Podróż).
Muzeum Narodowe w Krakowie prezentuje dzieła Jana Sawki pochodzące z własnych kolekcji i będące darem autora dla muzeum. Jest to przede wszystkim cykl 12 sztandarów zatytułowany Sfera (1981–1991), pokazany w 1991 roku na wystawie prac Jana Sawki Powroty w Arsenale w Muzeum Czartoryskich, wówczas oddziale MNK. Kolejny cykl to 36 grafik zatytułowanych Postcards (Pocztówki) (1987–1988), który może być pojmowany jako przestroga przed trywializacją i banalizacją naszych wspomnień. Ważne dla twórczości Sawki, ale również dla historii polskiego plakatu, są też dwie prezentowane prace: Exodus i Stu Theatre – gęste od metafor i doskonałe w formie artystycznej plakaty teatralne.
Oprac. Magdalena Czubińska