W krakowskim Międzynarodowym Centrum Kultury do 2.07.17 można oglądać wystawę secesyjnej ceramki z manufaktury Zsolnay.
Fenomen manufaktury Zsolnay, mający swe korzenie w położonym na południu Węgier Peczu, stanowi ważny rozdział w historii węgierskiej secesji i dopełnia obraz sztuki około 1900. Charakter produkowanych przedmiotów odpowiadających stylistycznym gustom epoki, wizja właścicieli i innowacyjność stosowanych technologii sprawiły, że fabryka Zsolnay stała się jedną z najbardziej znanych producentów ceramiki nie tylko na terenie Austro-Węgier, ale i całej Europy.
Wyroby Zsolnay doceniał i kolekcjonował m.in. Walter Crane – artysta związany z ruchem Arts and Crafts.
Ciesząca się międzynarodową renomą manufaktura (liczne nagrody na wystawach światowych – np. w Wiedniu [1873] czy Paryżu [1878, 1900]) jest również ważnym elementem krajobrazu i tożsamości Peczu.
Początki fabryki sięgają połowy XIX wieku, ale założona w Peczu przez Miklósa Zsolnaya manufaktura prawdziwy rozkwit zaczęła przeżywać za czasów jego syna, Vilmosa. Kolejne generacje rodziny Zsolnay – w tym polski inżynier Tadeusz (Tádé) Sikorski, który poślubił córkę właścicieli Júlię – rozwijały działalność fabryki, włączając się aktywnie nie tylko w zarządzanie obiektem i jego rozbudowę, lecz także w proces koncepcyjny i projektowy wytwarzanych przedmiotów.
Czas jej największego rozkwitu przypadł na przełom XIX i XX wieku. Głoszony wówczas postulat syntezy sztuk i odrodzenia rzemiosł zaowocował nie tylko włączeniem się artystów w projektowanie przedmiotów codziennego użytku, lecz także przyczynił się do zmian w obrębie stosowanych procesów technologicznych.
Okres secesji wiązał się również z intensywnym rozwojem ceramiki, która ze względu na plastyczność wykorzystywanego w jej produkcji tworzywa stwarzała doskonałe możliwości kreowania form odpowiadających stylowym preferencjom epoki.
Te tendencje doskonale obrazuje manufaktura Zsolnay, której wyroby nie tylko odzwierciedlały popularną wówczas stylistykę (miękkie linie, niemal rzeźbiarskie formy, kwiatowo-organiczna ornamentyka), ale także, co szczególnie istotne, odznaczały się zastosowaniem innowacyjnych technologii.
O sukcesie Zsolnay – obok wysmakowanych w formie obiektów będących dziełem wykształconych w Budapeszcie czy Wiedniu i związanych z fabryką projektantów – zadecydowało wprowadzenie m.in. eozyny i pirogranitu. Pierwsza z nich nadawała przedmiotom iryzujący, metaliczny odcień. Drugi, wykorzystywany do produkcji detali architektonicznych, wpływał na ich trwałość, wytrzymałość i odporność na działanie warunków atmosferycznych.
Ważny obszar aktywności manufaktury Zsolnay, obok ceramiki dekoracyjnej i użytkowej, stanowiła produkcja elementów wykorzystywanych w dekoracji architektonicznej licznych budynków na terenie dawnej monarchii austro-węgierskiej – wielobarwne okładziny zdobiły dachy, fasady i wnętrza gmachów publicznych, świątyń i budynków mieszkalnych. Do dzisiaj można je spotkać w licznych miastach na terenie Węgier, Austrii, Serbii czy Rumunii.
Wśród nich do ważniejszych przykładów należą realizacje Ödöna Lechnera, jednego z kluczowych węgierskich twórców łączącego w swej pracy elementy secesji i stylu narodowego.
Produkowane przez rodzinę Zsolnay obiekty stanowią jedne z ważniejszych przykładów sztuki użytkowej i architektury secesyjnej nie tylko na Węgrzech, ale także w kontekście europejskim i światowym. Są porównywane na przykład z wyrobami Louis Comfort Tiffany’ego czy Clémenta Massiera.
Na wystawie zaprezentowano ponad 100 obiektów (ceramika dekoracyjna, rysunki i detale architektoniczne) z kolekcji Janus Pannonius Múzeum w Peczu. Jest to pierwsza prezentacja zbiorów i samego zjawiska w Polsce.
Więcej - http://mck.krakow.pl/wystawy/zsolnay-wegierska-secesja