Do 10.09. w Pawilonie Józefa Czapskiego, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie przy ul. Piłsudskiego 12 można oglądać wystawę Stowarzyszenia Artystycznego II Grupa Krakowska w 60. rocznicę jej powstania.
II Grupa Krakowska, jedno z najciekawszych zjawisk w polskiej sztuce powojennej, połączyła blisko 60 artystów, stąd wybór prac na wystawę rocznicową nie był łatwy.
– Kierowałam się kilkoma zasadami – mówi kustosz Anna Budzałek. – Po pierwsze, ograniczyliśmy pokaz do prac twórców, którzy 9 maja 1957 roku podpisali akt powstania Stowarzyszenia Artystycznego II Grupa Krakowska. To m.in.: Maria Jarema, Tadeusz Kantor, Janina Kraupe, Kazimierz Mikulski, Daniel Mróz, Jerzy Nowosielski, Erna Rosenstein, Jerzy Skarżyński, Jerzy Tchórzewski, Jonasz Stern.
Po drugie, chciałam zaprezentować dzieła nieznane, w miarę możliwości prace wczesne, by zobrazować drogę twórczą tych znakomitych artystów, ich otwartość na świat, chłonność i radość tworzenia. Takie są na przykład dwa wczesne, subtelne akty Tadeusza Brzozowskiego, bardzo różne od charakterystycznych dla tego artysty późniejszych abstrakcji. 
Po trzecie, w Pawilonie Józefa Czapskiego w większości pokazujemy prace na papierze, które ze względów konserwatorskich (źle znoszą narażenie na światło) prezentowane są rzadko i nie ma ich na ekspozycji stałej w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku w MNK.
Na wystawie zobaczyć można dzieła 18 artystów: rysunki, gwasze, kolaże oraz różne techniki graficzne.
Pierwsza Grupa Krakowska powstała w 1930 r. przy Komunistycznym Związku Młodzieży. To byli młodzi plastycy i studenci krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, m.in. Sasza Blonder, Maria Jarema, Leopold Lewicki, Adam Marczyński, Jonasz Stern. Z manifestem komunistycznym na ustach, pod sztandarem awangardy, walczyli z panującym w Polsce postimpresjonizmem.
II wojna światowa rozproszyła grupę. Ale jej program realizowała Grupa Młodych Plastyków skupionych wokół Podziemnego Teatru Eksperymentalnego, założonego przez Tadeusza Kantora w 1942 r - roczniki 1918-28: Tadeusz Brzozowski, Adam Hoffman, Janina Kraupe, Jerzy Kujawski, Kazimierz Mikulski, Jerzy Nowosielski, Mieczysław Porębski, Jerzy Skarżyński.
W czasie okupacji grali spektakle i dyskutowali o sztuce w prywatnym domu Ewy Siedleckiej. Po wojnie dołączyli do nich niektórzy członkowie przedwojennej Grupy: Jaremianka, Stern, oraz zaprzyjaźnione z nimi Jadwiga Maziarska i Erna Rosenstein. W 1946 roku urządzili wspólnie swoją pierwszą, oficjalną, awangardową wystawę w lokalu Związku Literatów.
Największym jednak sukcesem była zorganizowana na przełomie 1948-49 r. w Pałacu Sztuki Ogólnopolska Wystawa Sztuki Nowoczesnej - dziś najważniejsza zbiorowa manifestacja nowoczesnej sztuki w Polsce.
W epoce socrealizmu twórczość ”nowoczesnych” została potępiona i uznana za dekadencką. Artyści wycofali się z oficjalnego życia i zaprzestali wystawiania. Odetchnęli w 1955 roku. W Domu Plastyków, siedzibie ZPAP, zrobili pierwszą od sześciu lat ekspozycję swoich prac - sławną „Wystawę 9 malarzy”. W tym samym roku Kantor założył eksperymentalny teatr Cricot 2, a dwa lata później, 9 maja w sądzie krakowskim zostało zarejestrowane pod numerem 1 Stowarzyszenie Artystyczne Grupa Krakowska.
I teatr i stowarzyszenie potrzebowały lokalu. Początkowo spotykali się w mieszkaniach Jaremianki, Kantora, Mikulskiego, a także w Wierzynku, Domu Plastyków lub Jamie Michalika. Na szczęście zapanowała moda na piwnice. Lochy krzysztoforskiego pałacu wynalazł Stanisław Balewicz - poeta i wieloletni dyrektor Grupy. Beczkowato sklepione, średniowieczne piwnice ciągną się podobno pod Rynkiem aż do Smoczej Jamy, tworząc prawdziwy labirynt. 45 lat temu tajemne przejścia zamurowano, a z wydzielonych 400 metrów kwadratowych, które wcześniej zajmowała Centrala Rybna, usunięto gruz i śmieci. Grupa zeszła do podziemia nim dostała przydział z Wojewódzkiej Rady Narodowej.
21 czerwca 1958 roku ”Mistrz Śmietana uderzył w tony swojej trąbki, a 150 płonących świec oświetliło przepiękne gotyckie wnętrza goszczące, po raz pierwszy w swych dziejach, wystawę, inauguracyjną wystawę Grupy Krakowskiej” – donosiła prasa.
Przez następne lata w okopconych piwnicach istniało ogólnopolskie centrum sztuki niezależnej i awangardowej. Rosła sława i legenda Grupy Krakowskiej. Wspólnie wystawiali. Dyskutowali i kłócili się przy sławnym stoliku - Na Olimpie - w kącie Kawiarni Krzysztofory.
Do 1980 roku (gdy teatr Kantora przeniósł się na ul. Kanoniczą) na spektakle przychodziły tłumy. W lochach odbywały się happeningi, performance, wieczory poetyckie, koncerty odczyty, przyjęcia, bale, wesela. Były wystawy artystów z Grupy Krakowskiej, Picassa, Beuysa i międzynarodowej grupy Phases. W Krzysztoforach zaczynał się jazz: występowali Wanda Warska i Jan Ptaszyn-Wróblewski. Spotykali się zbuntowani przeciwko akademii młodzi artyści, niemrawi krytycy a w latach 90. - politycy z Unii Demokratycznej. (KB)