Do 28.01.18 w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie można oglądać wystawę "Mistrzowie Szkoły Paryskiej z kolekcji Żerlicynów i Żarskich".
Lata dwudzieste XX wieku to czas osłabnięcia awangardowych kierunków w sztuce nowoczesnej. Powstające przed pierwszą wojną nowe "izmy" wypalają się, ale ich zdobycze na stałe wchodzą do malarskiego repertuaru licznych artystów. Powrót do sztuki sprzed Moneta, Cézanne'a, Picassa jest już niemożliwy i nieuzasadniony. Na intensywności i tempie zyskuje zaś surrealizm, ale ten obejmuje również dziedziny pozamalarskie i nieco wymyka się owej prostej definicji "izmów", odnoszących się do malarstwa przede wszystkim.
Zresztą surrealistyczne teoria i praktyka nie znajdą właściwie oddźwięku w poszukiwaniach artystów z kręgu École. Picasso w 1921 roku rozpoczyna niezwykle brzemienny w artystyczne następstwa okres powrotu do śródziemnomorskiego klasycyzmu spod znaku szeroko pojmowanego antyku.
Zatem nie ma dominującej tendencji, można rzec - wszystko wolno. Pojawiają się więc najróżniejsze stylowe, techniczne, egzystencjalne i wyrazowe mieszanki malarskie. Wszyscy w tym gąszczu możliwości, często sobie przeciwstawnych, odnajdywać będą własną dykcję; te poszukiwania były dość powszechne i wzbogacające dla malarskich języków czy dialektów.
Chyba bez ryzyka większej pomyłki można przyjąć, że najpowszechniejsze były tendencje realistyczne, zazwyczaj ożywiane postimpresjonistyczną paletą barwną. Znaczenie miały również inne zdobycze nowoczesności - fowizm, ekspresjonizm, kubizm. Jednak z drugiej strony skłonności tradycjonalistyczne, odwołujące się choćby do malarskiego dziedzictwa włoskiego renesansu, w szczególności quattrocenta, też były silne.
Taki rozmalowany, swobodny śródziemnomorski realizm przyciągał największe rzesze malarskich adeptów z Europy Środkowej i Wschodniej. Dla nowo przybywających adeptów Paryża, nie mniej ważne były dokonania nieco starszych kolegów, także tych, którzy zwyczajnie przybyli nad Sekwanę nieco wcześniej. Często to właśnie ich poszukiwania były najważniejszym drogowskazem dla odnalezienia własnych dróg.
Bogusław Deptuła
Więcej - www.pgs