"Prześwietlenie" to film o nietolerancji, ksenofobii, ale i o tym, jak zmieniło się i zmienia społeczeństwo poddane neoliberalnym zasadom. Akcja filmu rozgrywa się w transylwańskiej miejscowości, (Siedmiogród), w której mieszkają głównie starzy ludzie i kobiety. Mężczyźni w sile wieku wyjechali „za pracą” do bogatych państw Europy, co skutkuje zniszczeniem tradycyjnych relacji społecznych.
Do jedynego zakładu pracy, jaki tam istnieje (piekarnia) potrzebują pracowników, ale płace są tam marne, więc właścicielki szukają ludzi w jeszcze biedniejszych niż Rumunia krajach. Przybywają dwaj sympatyczni młodzi mężczyźni ze Sri Lanki no i… zaczyna się.
Wokół nich i właścicielek piekarni narasta atmosfera nieufności, potem jawnej niechęci i wrogości. Zarzuty są zwykle takie same, jeśli idzie o Innych: a to że nie wiadomo skąd są, kim są (może niebezpieczni? Chorzy?), czy to muzułmanie, dlaczego tu właśnie przyjechali, skoro mogli zostać u siebie lub jechać gdzieś indziej, etc. Społeczność jest katolicka, ale to taka wiara na pokaz – nawet ksiądz okazuje się rasistą.
Konflikt pokazany jest zresztą w wielu wymiarach (społecznym, ekonomicznym, osobistym, uczuciowym). Dotyczy także relacji społeczności bogatych i biednych. W społeczności obecny jest bowiem (tymczasowo) francuski ekolog, który „liczy niedźwiedzie” (co za ironia!) i który na zebraniu społeczności usiłuje przekonać zebranych do zaakceptowania obcych. W odpowiedzi słyszy to, co każdy z nas sam wie: że gdyby bogate państwa zachodu nie wykorzystywały krajów biednych, to nie byłoby w nich bezrobocia, emigracji, biedy, ani ksenofobii.
Co ciekawe, miejsce akcji filmu to teren od wieków wielonarodowy: mieszkają tam Rumuni, Węgrzy, cyganie, Niemcy, przy czym w stratyfikacjii społecznej cyganie (jest nim bohater filmu) zajmują najniższą pozycję. Wszyscy są więc stąd, ale i skądś – jednak w obliczu przybyszów te narosłe od wieków animozje na tle narodowościowym zanikają, wszyscy integrują się (mają wspólnego wroga), nie dostrzegając jednak, że sami byli lub są (emigranci zarobkowi) w takiej samej sytuacji jak przybysze ze Sri Lanki.
Oczywiście, ta historia nie kończy się dobrze w żadnym z wątków (jest w filmie także historia miłosna, i relacje rodzinne, i spajający wszystkie z nich wątek traumy dziecka). A beznadziejność tej rzeczywistości, w jakiej wszyscy tkwimy reżyser pokazał poprzez ponurą, ciemną atmosferę miasteczka i przyrody wokół niego (skądinąd przecież pięknej). (al.)
Scenariusz i reżyseria - Cristian Mungiu
Produkcja – Rumunia, Francja, Belgia
Film dostał 2 nominacje
Dystrybucja – Gutek Film. Film wejdzie na ekrany 19.05.23