W kieleckiej Galerii Dolnej BWA do 16.06.23 czynna jest wystawa fotografii wykonanych w technikach dawnych i alternatywnych, a została przygotowana w ramach Festiwalu Fotoperyferie 2 we współpracy z Fundacją im. Kieleckiej Szkoły Krajobrazu.
„Przegląd” odbywa się już po raz trzeci – a po raz drugi w ramach Festiwalu Fotograficznego Fotoperyferie, którego jest istotną częścią. Ta istotność polega na wypełnianiu formuły tego nowego kieleckiego festiwalu, który z założenia penetruje i przedstawia „obrzeża – peryferie” szerokiego nurtu fotografii artystycznej. To tam właśnie sytuują się kreacje artystyczne tworzone zarówno w technikach dawnych i alternatywnych, jak i te – z kategorii sztuki współczesnej – w których fotografia pełni rolę jednego z istotnych środków wyrazu.
Sam „Przegląd fotografii w technikach dawnych i alternatywnych” – z częściowymi modyfikacjami – odbywa się według zasad ustalonych przez twórców jego koncepcji: Janusza Drobisza i Damiana Gaszczyka, którzy uprzednio realizowali go w śląskich galeriach Katowic, Zabrza i Bytomia.
Zważywszy na rosnącą z roku na rok liczbę uczestników – w tegorocznej edycji to 67 osób, które zgłosiły do wystawy w sumie 303 fotografii – te „peryferie” jawią się jako przestrzeń niezwykle pojemna. Pojemna nie tylko ilościowo, ale także jakościowo, czego dowodzi pełnia różnorodności zarówno oryginalnych technik jak i indywidualnych postaw artystycznych.
W zbiorze 225 prac, z których ostatecznie została sformowana wystawa, zawierają się wszystkie główne tematy dotykane przez fotografię: od krajobrazu, również urbanistycznego, poprzez portrety, akty, martwe natury aż po kompozycje o charakterze symbolicznym i abstrakcyjnym.
Twórcy fotografii w technikach dawnych w sposób naturalny rezygnują z często dynamicznego i pełnego szczegółów dokumentu i tematów, których istotą jest żywa kolorystyka – czyli tych, które najlepiej sprawdzają się realizowane na typowych papierach fotograficznych, dających gwarancje ostrości i precyzji. Ich głównym celem bowiem jest wykorzystanie szczególnych efektów plastycznych oferowanych przez specyfikę wybranej techniki, niejednokrotnie dodatkowo obciążonych dużą dozą przypadkowości.
Nieprzewidywalność – ale i niepowtarzalność kolejnych odbitek w dużej mierze stanowi o ich wartości i unikatowości. To także sprawia, że praca nad każdym zdjęciem to rodzaj pełnej przygód podróży, w której pozornie oswojona droga niejednokrotnie zaskakuje i otwiera się na nowe przestrzenie.
Sprawdza się też i tutaj powiedzenie że „podróże kształcą”; dogłębna znajomość chemicznych odczynników, form i czasów naświetlania, gatunków papieru, filtrów i innych technologicznych subtelności przychodzi wraz z doświadczeniem i uczeniem się na własnych błędach… Na pewno ten rodzaj fotografowania i opracowywania zdjęć uczy cierpliwości, niezwykle istotnej w żmudnym procesie zmagania się z oporną – i często dosłownie toksyczną – chemiczną materią.
Wydaje się, że jedną z przyczyn wyraźnego renesansu popularności dawnych technik fotograficznych jest poniekąd „odcieleśnienie” fotografii w technikach cyfrowych. Podobne tendencje – i wynikające z podobnego powodu – zauważalne są także w grafice artystycznej. Dialog artysty z materią, budowanie obrazu: fotograficznego, graficznego i każdego innego, w drodze kompromisu pomiędzy jej ograniczoną fizycznością a ideową autorską koncepcją, twórcze otwarcie się na działania przypadku, jest procesem niezwykle fascynującym. To proces, który wiedzie każdego artystę do samopoznania, do wgłębiania się we własną podświadomość – i do wzbogacania świadomości o potrzebną mu unikatową wiedzę; także tę o samym sobie.
Formalna i treściowa różnorodność, plastyczna atrakcyjność, oryginalność, a także wyraźne indywidualne cechy każdej ze zgromadzonych na Przeglądzie prac, świadczą o tym, że ich twórcy zarówno tę wiedzę, jak i głęboką artystyczną świadomość zdecydowanie osiągnęli.
Kurator festiwalu: Stanisława Zacharko-Łagowska