Na stronie KPRM (BIP z 23.03.17) ukazał się projekt ustawy o Narodowym Instytucie Technologicznym. Podano w nim informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia planowanych rozwiązań. Uzasadniono je wynikami analizy funkcjonowania instytutów, jaką przeprowadziło MNiSW w 2015 roku.
Z analizy tej wynika, iż:
1. Funkcjonowanie 114 odrębnych instytutów, nadzorowanych przez 16 różnych ministrów, prowadzi do rozpraszania zasobów. Instytuty nie są w stanie osiągnąć efektu skali, co skutkuje niewielką liczbą dużych i wartościowych projektów, szczególnie z komponentem międzynarodowym, nieefektywną polityką zakupową, ułomną obsługą procesów komunikacji z rynkiem, zarządzania własnością intelektualną, a wreszcie komercjalizacją i transferem wiedzy do gospodarki.
2. Rozdzielenie nadzoru merytorycznego nad instytutami pomiędzy 16 różnych ministrów negatywnie wpływa na możliwość prowadzenia jednolitej polityki rządowej w obszarze innowacyjności.
3. Znaczna część instytutów jest zupełnie nieaktywna w obszarze uzyskiwania patentów. Aż 32 instytuty (28,1% ogółu) w latach 2009-2015 nie uzyskały ani jednego patentu.
4. Przychody instytutów z realizacji usług B+R, które stanowią kluczowy aspekt ich działalności z punktu widzenia celu ustawowego, są niezadowalające. W latach 2013-2015 udział przychodów ze sprzedały usług B+R w przychodach instytutów ogółem wyniósł 7,3% (12,5% przy wyłączeniu z analizy instytutów medycznych). Jest on porównywalny z udziałem dotacji statutowej przyznawanej przez MNiSW. Alarmujące jest to, że 37 ze 114 instytutów, czyli niemal 1/3, ma wyższe przychody z wynajmu nieruchomości niż ze sprzedaży usług B+R.
5. W przychodach instytutów dominują środki publiczne, bowiem nawet ich przychody z działalności komercyjnej stanowią w istotnej części wynagrodzenie za usługi wykonywane na rzecz administracji publicznej (np. w branży zbrojeniowej). W połączeniu z relatywnie niską efektywnością wdrożeniową czyni to cały system instytutów nieefektywnym oraz zorientowanym na finansowanie publiczne.
6. Instytuty w przeważającej części nie są wystarczająco konkurencyjne na poziomie międzynarodowym. W 2015 r. 35 ze 114 instytutów nie uzyskało żadnych środków z grantów międzynarodowych, a 9 uzyskało jedynie niewielkie środki z tego źródła, rzędu kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.
7. Obecnie funkcjonujące instytuty nie są atrakcyjnym miejscem pracy dla naukowców z zagranicy. Łącznie w grupie pracowników naukowych, badawczo-technicznych i inżynieryjno-technicznych jest ich zaledwie 55, czyli mniej niż 0,5% ogółu pracowników.
Przyjęta przez Radę Ministrów Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) do roku 2020 wskazuje konkretne branże i projekty strategiczne, których realizacja jest kluczowa dla rozwoju kraju. Wskazane w SOR priorytetowe zadania mają charakter interdyscyplinarny, co warunkuje konieczność konsolidacji instytutów w celu pełnego wykorzystania ich potencjału w procesie realizacji Strategii.
Przedstawione powyżej okoliczności wskazują na konieczność głębokiej reformy instytutów. Zgodnie z zapisami SOR, projekt przewiduje utworzenie Narodowego Instytutu Technologicznego.
Głównym celem NIT będzie prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych zgodnych z polityką gospodarczą państwa, w tym przede wszystkim z SOR, w celu transferu wiedzy i technologii do otoczenia społeczno-gospodarczego.
Realizacja tego celu prowadzona będzie m. in. poprzez: realizację własnych i zlecanych projektów badawczych, współpracę z przedsiębiorcami, uczelniami i innymi podmiotami prowadzącymi działalność badawczo-rozwojową, komercjalizację wyników badań naukowych i prac rozwojowych, opracowywanie ocen dotyczących stanu i rozwoju poszczególnych dziedzin nauki i techniki oraz sektorów gospodarki, wytwarzanie, w związku z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi, aparatury, urządzeń, materiałów i innych wyrobów oraz prowadzenie walidacji metod badawczych, pomiarowych oraz kalibracji aparatury.
NIT zapewni efektywniejsze zarządzanie instytutami wchodzącymi w skład NIT - wprowadzone zostanie m. in.: ujednolicenie mechanizmów zarządzania finansowego, zasobami ludzkimi, nieruchomościami oraz prawami własności intelektualnej. Funkcjonowanie NIT wprowadzi ponadto możliwość efektywnego nadzoru nad działalnością zintegrowanych w nim instytutów.
NIT stanowić ma efektywne zaplecze technologiczne i intelektualne administracji publicznej, rodzaj pomostu między nauką a gospodarką.
Utworzenie NIT ma zapewnić efekty synergii płynące z koordynacji tematyk badawczych oraz skupiania wiedzy i zasobów w ramach centrów kompetencji złożonych z instytutów prowadzących badania naukowe w ramach tych samych obszarów tematycznych wynikających z obszarów strategicznych SOR, nie zaś określonych resortowo. Pozwoli to uniknąć powielania tematyk badawczych realizowanych przez poszczególne instytuty.
Dzięki współpracy z uczelniami, NIT będzie miał także możliwość oddziaływania na realizację procesu kształcenia kadr dla gospodarki. Zarządzanie poszczególnymi sferami działalności (organizacyjnej, administracyjnej, kadrowej, majątkowej, komercjalizacyjnej itd.) NIT prowadzone będzie w ramach Biura NIT realizującego w ujednolicony sposób zadania w poszczególnych obszarach zarządzania.
Pełen tekst - https://bip.kprm.gov.pl/kpr/bip-rady-ministrow/prace-legislacyjne-rm-i/prace-legislacyjne-rady/wykaz-prac-legislacyjny/r709179056,Projekt-ustawy-o-Narodowym-Instytucie-Technologicznym.html
Data modyfikacji 23 marca 2017, 13:08