Cyfryzacji nie da się zatrzymać - ani spowolnić. Do tego stwierdzenia nie trzeba było przekonywać żadnego uczestnika konferencji „Umiejętności cyfrowe 2017” (Warszawa, 21 czerwca br.), zwłaszcza że cyfryzacja to nie tylko zmniejszenie kosztów i zwiększenie dostępności usług, ale też zmiany na rynku pracy.
Kiedy w Polsce tworzono przed kilku laty Szerokie Porozumienie na Rzecz Umiejętności Cyfrowych, niektórym trudno było sobie wyobrazić, że trzeba przestawić się na sytuację, kiedy maszyny zapewnią błyskawiczny dostęp do milionów wyników. Potrzebna była zmiana sposobu myślenia i konieczność uczenia ludzi elastyczności. Umiejętność uczenia się szybko czegoś nowego.
Mówił o tym Lider Cyfryzacji, Włodzimierz Marciński, który - co podkreślała minister Anna Streżyńska - „stawiał podwaliny w Polsce pod cyfryzację, a pokonanie trudnej drogi do informatyzacji stało się dzięki niemu nieco łatwiejsze”. Minister cyfryzacji, niespodziewany gość konferencji, zapowiedziała, że choć obecnie resort skupia się na „remontowaniu istniejącej i budowaniu nowej infrastruktury informatycznej”, to już trwają prace nad przygotowaniem programu, w którym będzie nacisk na edukację od najmłodszych lat i w szkołach średnich.
Polacy uważają się na rozwinięty cyfrowo naród, ale liczby bezlitośnie to przekonanie weryfikują. Jedynie 44% Polaków może pochwalić się podstawowymi umiejętnościami poruszania się po cyfrowym świecie, choć 70% populacji korzysta z Internetu. A do tych podstawowych umiejętności cyfrowych zaliczono m.in.: obsługę poczty elektronicznej, komunikatora tekstowego, znajomość zabezpieczeń, wiedzę o istocie haseł i loginów, obsługę narzędzi biurowych, wykonywanie kopii zapasowych plików i umiejętność weryfikacji informacji znalezionych w sieci.
Te kiepskie umiejętności pokazali eksperci Komisji Europejskiej (Jan Arkady Malinowski) i Deloitte (Piotr Arak) podczas sesji „Rozwój cyfrowy i umiejętności cyfrowe w Unii Europejskiej i w Polsce 2017”. Z wyników najnowszych badań wynika, iż DESI 2017 (The Digital Economy and Society Index) dla Polski w porównaniu z innymi krajami UE jest niski.
Polska zajmuje pod tym względem 23. miejsce w UE (na 28 państw). Rok temu byliśmy na miejscu 24., ale w 2014 na 22. Pierwsze miejsce w tym rankingu zajmuje Dania, druga jest Finlandia, trzecia – Szwecja. Średni wskaźnik korzystania z Internetu dla całej UE wynosi 79 (dla Polski – 70), podstawowe umiejętności cyfrowe w Unii deklaruje 56% (w Polsce – 44).
Ciekawa jest analiza tego wskaźnika, biorąc pod uwagę wiek. Dla Polaków w wieku 16-24 lata wynosi 81 (UE – 81), w przedziale 35–44 lata – 50 (UE – 64), a dla osób w wieku 65–74 lata – 8 (UE- 24). Nieco bliżej nam do średniej unijnej, jeżeli chodzi o czytanie newsów w sieci (79 i 70) i korzystanie z internetowej bankowości (dla Polski wskaźnik wynosi 53, dla UE – 59).
Według prognoz, w całej Unii do roku 2020 zabraknie ponad 500 tysięcy specjalistów IT. Obecnie 44% Europejczyków ma niewystarczające umiejętności cyfrowe, 73 miliony nie ma żadnych.
Na koniec jeszcze jedna prognoza przedstawiona w dyskusji „Megatrendy w rozwoju cyfrowym – co nas czeka? Komu i jakie umiejętności cyfrowe będą potrzebne?”. W niedalekiej przyszłości 53% zatrudnionych dzisiaj zastąpią maszyny. A dzisiejsze nastolatki w dorosłym życiu będą wykonywały około 65 nowych zawodów.
Kto powinien martwić się wynikami DESI 2017? Przede wszystkim pracodawcy, którzy chcieliby zatrudniać osoby kompetentne, sprawnie poruszające się po sieci. Bo pracownik bez odpowiednich umiejętności może być dla firmy… niebezpieczny. Brak takich umiejętności ułatwia bowiem przeprowadzenie na firmę cyberataku, albo ataku wykorzystującego sztuczki socjotechniczne. Wprowadzenie w błąd pracownika nie do końca pojmującego istotne zagrożenia jest proste, a straty z tym związane mogą być ogromne.
Barbara Janiszewska
Indeks Gospodarki Cyfrowej i Społeczeństwa Cyfrowego (DESI – Digital Economy and Society Index) składa się z pięciu punktów oceniających poszczególne zagadnienia.
1. Łączność (stałe sieci szerokopasmowe, mobilne usługi szerokopasmowe, prędkość i ceny łączy szerokopasmowych)
2. Kapitał Ludzki (korzystanie z Internetu, podstawowe i zaawansowane umiejętności cyfrowe)
3. Wykorzystanie Internetu (korzystanie przez obywateli z treści internetowych, komunikacja i przeprowadzanie transakcji przez Internet)
4. Integracja technologii cyfrowej (cyfryzacja przedsiębiorstw i handel elektroniczny)
5. Cyfrowe usługi publiczne (e-administracja)