Polacy i subantarktyka

Utworzono: czwartek, 21 sierpień 2008 Drukuj E-mail

Autor: Stanislaw Rakusa-Suszczewski 2008-08-21

Pani Redaktor,

w Międzynarodowym Roku Polarnym 2007 - 2009 warto byłoby przypomnieć, że polskie zainteresowania obszarem subantarktyki mają długą historię.

W roku 1930 Henryk Arctowski opublikował w czasopiśmie „Kosmos” wydawanym we Lwowie artykuł pt. „Polska a Międzynarodowy Rok Polarny 1932-1933", gdzie napisał: Dla obszarów antarktycznych plan pracy nie jest jeszcze zdecydowany, lecz tam, w rejonach antarktycznych, o ile chodziło by o nas, wszystko jest zależne od posiadanych środków. Mając na myśli trudności, jakie są do pokonania – lepiej być skromnym. W okolicach antarktycznych urządzenie stacji magnetycznej i meteorologicznej mogłoby być zrealizowane ze stosunkowo nieznacznym wydatkiem na jednej z wysp, lub na jednej z ziem na południe od przylądka Horn.
W latach trzydziestych w ośrodkach naukowych Lwowa, prawdopodobnie z inspiracji Henryka Arctowskiego ukazało się kilka prac poświęconych wyspom subantarktycznym (S. Rakusa-Suszczewski, 1989, W Antarktyce). W 1935 roku w 60. tomie – „Kosmosu” Dezydery Szymkiewicz, znany botanik z Pracowni Botaniki Wydziału Rolniczo – Leśnego Politechniki Lwowskiej opublikował „Szkic z geografii roślin”. Autor omówił zagadnienia dotyczące klimatu, składu gatunkowego, rozmieszczenia i pochodzenia roślin wysp Kergulen, na podstawie dostępnej literatury światowej. W rok później z inicjatywy Szymkiewicza – redaktora „Kosmosu” pojawił się na łamach tego pisma kolejny artykuł - ”Problemy zoogeograficzne wysp Kergulen” autorstwa Romana Kuntzego. Było to nawiązanie do szkiców fitogeograficznych poświęconych subantarktycznym wyspom. Wykorzystując całą dostępną mu literaturę, Kuntze postawił szereg interesujących hipotez dotyczących pochodzenia fauny archipelagu.
W 1937 roku Dezydery Szymkiewicz powrócił do tematyki i wydrukował w „Kosmosie” swój „Szkic z geografii roślin Wysp Falklandzkich”. Praca została bogato zilustrowana mapami, fotografiami i tablicami. Autor szczegółowo zajął się składem i pochodzeniem flory wysp na tle charakterystyki klimatu, położenia geograficznego i jej fizjografii.
W 1939 roku „Kosmos” opublikował kolejny artykuł pt. "Szkice geograficzne wysp Kergulen” napisany przez Jadwigę Orliczową z Instytutu Geograficznego UJK we Lwowie. Autorka omówiła w nim nie tylko problemy bezpośrednio związane z wyspą, lecz także poruszyła zagadnienia szersze, dotyczące klimatu i biogeografii obszaru subantarktyki.
Wymienione pozycje polskiego piśmiennictwa świadczą o zainteresowaniu naszych wybitnych przyrodników Antarktyką. W szczególności cenne były trzy prace poświęcone francuskim wyspom archipelagu Kergulen na Oceanie Indyjskim. Składają się one na monografię, lecz napisane po polsku ukazały się bez streszczeń w językach obcych, stąd też nie są znane czytelnikom zagranicznym. Te fakty warte są przypomnienia z okazji Międzynarodowego Roku Polarnego 2007-2009, w programie którego uczestniczy również Polska.

Odsłony: 3742

Nowe wydanie

Polacy i subantarktyka