Autor: red. 2008-07-02
Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży zapoznała się 29.05.08. z informacją na temat funkcjonowania państwowych wyższych zawodowych oraz kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych.
PWSZ są nowym typem uczelni, funkcjonującym w krajowym systemie szkolnictwa wyższego na podstawie ustawy z 26.06.97. o wyższych szkołach zawodowych. Aktualnie działają 33 PWZS na terenie 23 byłych miast wojewódzkich. Głównym celem tworzenia uczelni było wypromowanie nieznanych na naszym rynku szkół wyższych typu zawodowego, które w ścisłej współpracy z lokalnymi władzami będą kształciły, głównie w ramach nieodpłatnych studiów dziennych, kończących się uzyskaniem stopnia licencjata lub inżyniera wraz z obowiązkową praktyką, ludzi przygotowanych do szybkiego i płynnego wejścia w lokalne rynki pracy.
Działalność PWSZ finansowana jest głównie z dotacji budżetowej na działalność dydaktyczną. Nie do końca sprawdziła się w praktyce koncepcja zaangażowania organów jednostek samorządu terytorialnego i innych lokalnych jednostek w finansowanie szkół.
Doświadczenie 10 lat funkcjonowania PWSZ wskazuje, iż szkoły te sprawdziły się w działaniu i przyniosły dobrą realizację początkowych założeń.
Aktualnie w MNiSW trwają prace nad zmianami w obszarze zarządzania szkołami wyższymi. Powołany przez ministra nauki zespół ekspertów do spraw opracowania założeń reformy systemu nauki i reformy systemu szkolnictwa wyższego zaproponował przeniesienie PWSZ pod nadzór samorządu wojewódzkiego przy jednoczesnym zagwarantowaniu im autonomii w sprawowaniu władztwa i zarządu, otwarcie możliwości dodatkowego wsparcia uczelni przez samorządy terytorialne, dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, zmniejszenie wymogów kadrowych dla prowadzenia kierunków studiów przez PWSZ w porównaniu do uczelni akademickich, utrzymanie dalszego nadzoru ministra nauki, przy udziale Państwowej Komisji Akredytacyjnej, nad jakością zajęć dydaktycznych.
Kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia języków obcych są tworzone i prowadzone na podstawie art. 77 ustawy z 7.09.91. o systemie oświaty. Organami prowadzącymi kolegia mogą być jednostki samorządu terytorialnego (w przypadku kolegiów publicznych), a także inne niż jednostki samorządu terytorialnego osoby prawne i fizyczne (w przypadku kolegiów niepublicznych). Obecnie funkcjonują 84 kolegia języków obcych i 23 kolegia nauczycielskie.
Kolegia nie są w systemie szkolnictwa wyższego, niemniej uczelnie mogą współpracować z kolegiami. Przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym tego nie zabraniają, ale też nie wprowadzają obowiązku sprawowania opieki naukowo-dydaktycznej nad kolegiami.
Z uwagi na porównywalność kształcenia realizowanego przez kolegia z kształceniem na wyższych studiach zawodowych i kwalifikacjami uzyskiwanymi przez absolwentów w ocenie Ministerstwa Edukacji Narodowej najkorzystniejsze byłoby włączenie kolegiów do systemu szkolnictwa wyższego.
W trakcie dyskusji posłowie w większości krytycznie odnieśli się do koncepcji przeniesienia PWSZ pod nadzór urzędów marszałkowskich. Podporządkowanie szkół urzędom marszałkowskim oddali je od MNiSW, osłabi ich dobre - już istniejące - związki z uczelniami akademickimi, spowoduje ograniczenie autonomii uczelni i w przeszłości doprowadzić może do ich degradacji i likwidacji.
Zdaniem posłów niezbędne jest wystąpienie z inicjatywą ustawodawczą w zakresie bardziej szczegółowego określenia zasad i trybu tworzenia szkół.
Jeżeli chodzi o funkcjonowanie kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych posłowie uznali za konieczne pilne uregulowanie ich statusu. Powinny one otrzymać status wyższych szkół zawodowych lub status szkół pomaturalnych. Przekształcenie kolegiów w PWSZ pozwoliłoby na przyznanie praw i obowiązków przysługujących studentom, w tym również świadczeń pomocy materialnej i kredytów studenckich.